فصلنامه فرهنگی پیمان شماره 63

سال هفدهم | بهار 1392 | 224 صفحه

جهت مشاهده و ورق زدن صفحات
روی تصویر زیر کلیک کنید.

در این شماره می خوانید:

1- مقاله ها

2- چهره های ادبی

3- معرفی کتاب

4- گزیده رویدادها

5- نگاهی به رسانه ها

سرمقاله

تاریخ بشر اگرچه سرشار از مقاطع و دقایقی تحسین برانگیز از افتخارات، قهرمانی ها، مهربانی ها، ایثارگری ها، نوآوری ها و خلاقیت هاست به همین اندازه هم جنایت و ناکامی، طمع وزری و ظلم و حسد به خود دیده. البته، بسیار هم شنیده ایم که غالب مردم بر جنبه های منفی آن بیش از موارد مثبت انگشت می نهند.

 از جملۀ این جنایت های شوم و شرم آور تاریخ بشر همانا پدیدۀ نژادکشی است. شاید یکی از دلایلی که نژادکشی یا نسل کشی را جنایتی بس فجیع و شنیع و نابخشودنی می دانیم این واقعیت است که مرتکب به آن نه تنها انسان یا انسان هایی مظلوم و بی دفاع را براساس برداشت های مختلف انحرافی و ایدئولوژیک و تعصبات قومی و نژادی به قتل می رساند بلکه در عمق وجود خود انسانیت را طرد می کند یا دایرۀ آن را بسیار محدود می داند.

در عین حال، از آنجایی که نژادکشی نیازمند آن است که افراد بسیاری را درگیر جنایت و با خود همراه سازد، بنابراین، باید که در کنار از بین بردن جسم و فرهنگ قربانیان به استحالۀ وجدان و روان شریکان جرم خود نیز بپردازد، یعنی، آنهایی که بناست عاملان جنایت باشند، باید که آنها را نیز از انسانیت تهی و از باورهای کاذب نسبت به خود، ملت خود، فرهنگ خود و دولت خود اشباع سازد. به این ترتیب، عواقب نژادکشی هم در میان بازماندگان قربانیان و هم در میان نسل های بعدی عاملان جنایت همچنان ریشه دار و عمیق برجای می ماند. آنان در جست و جوی یافتن علل قربانی شدن و اجرای عدالت اند و اینان در پی دلیل تراشی برای جنایتی که تاریخشان را در هم پیچانده.

امسال نود و هشتمین سالگرد نژادکشی ارمنیان را پشت سر گذاشتیم و به زودی به نود و نهمین و صدمین سالگرد آن خواهیم رسید. رخدادهای چند ماه اخیر منطقه و به خصوص، سوریه بار دیگر نشان داد که ترکیه همچنان دچار توهم های پان ترکیستی و ژئوپلتیک خود ساخته و پرداختۀ خود است، رویکردی که حدود صد سال پیش به جنایت شوم نژادکشی ارمنیان انجامید.

ارمنیان همواره تأکید کرده اند که در کنار دیگر اقدامات حقوقی و سیاسی ای که باید برای پیشگیری از نژادکشی ها صورت گیرد شناسایی نژادکشی های پیشین از سوی کشورهای دیگر و البته، خود عاملان نژادکشی می تواند نقشی بسیار مؤثر داشته باشد. نژادکشی ارمنیان تاکنون از سوی بسیاری از مجامع، مجالس و دولت ها به رسمیت شناخته شده و مورد شناسایی قرار گرفته است اما دولت های گوناگون ترکیه بر عدم وقوع جنایت اصرار دارند و بر کتمان آن پای می فشارند و کشورهایی هم که منافعی نامشروع و مطامعی آزمندانه در منطقه و جهان دارند در کنار آنها قرار می گیرند.

به لطف خداوند و با تلاش ارمنیان و آزادگان در دنیای امروز روند شناسایی نژادکشی ارمنیان در مسیری بهتر از گذشته قرار گرفته است. در ایران نیز، گذشته از آنکه درک و همیاری نظام و مردم عزیز کشورمان سبب شناخت گسترده تر این مسئله در کشور شده بلکه همدلی بیش از پیش آنان را نیز فراهم آورده است. امروز، ارمنیان جهان، در کنار تلاش های دیگر، عملاً در راه درخواست جبران عواقب نژادکشی ای گام بر می دارند که بر دوش خود، تاریخ و فرهنگشان سنگینی می کند.

اکنون و به خصوص، با هشیاری ای که مسائل و تحولات جدید منطقه مسبب آن بوده مسلماً نگاه ما به پدیدۀ نژادکشی، به طور عام، نژادکشی ارمنیان، به طور خاص و ترفندها و نقش آفرینی های ترکیه تغییر خواهد کرد. بنابراین، لازم است که برداشتن گام هایی جدیدتر و وضع سیاست هایی جامع تر مدنظر قرار گیرد چراکه امنیت و توسعۀ ما در منطقه نیازمند عوامل و عناصر جدید تری است.

پی نوشت:

1ـ سرمقالۀ این شماره توسط روبرت بگلریان نگاشته شده است.