|
دکتر وارطان وسکانیان،[1] رئیس کرسی ایران شناسی دانشگاه دولتی ایروان،[2] نامی آشنا برای محافل علمی ایران شناسی و دانشگاهی در ایران است که به ویژه در سه، چهار سال اخیر همواره از سوی نهادها و دانشگاه های مختلف برای شرکت در همایش ها و نشست های مربوط به ایران شناسی و روابط ایران ـ ارمنستان از ایشان دعوت شده است. در طی یکی از سفرهای دکتر وسکانیان، فصلنامۀ پیمـان گفـت و گویـی را با ایشان ترتیـب داد کـه طی آن در مورد فعالیـت های کرسی ایران شناسی در ارمـنستــان، همـکاری هــای دانشگاهـی دو کشور در این زمینه، نقش ارمنیان ایران در این راستا و دیگر موضوعات مربوط به روابط فرهنگی ایران و ارمنستان تبادل نظر شد. مطالبی که در این نوشتار ارائه شده چکیده ای از گفت و گوی نگارنده با دکتر وسکانیان است.  دکتر وارطان وسکانیان رئیس کرسی ایران شناسی دانشگاه دولتی ایروان و گریگور قضاریان عضو هیئت تحریریه فصلنامه پیمان دکتر وارطان وسکانیان در 1972م در ایروان چشم به جهان گشود. پس از تحصیلات ابتدایی و دبیرستان در 1989م در رشتۀ ایران شناسی دانشکدۀ شرق شناسی دانشگاه دولتی ایروان مشغول به تحصیل شد. به گفتۀ وی تا آن زمان هیچ شناخت و آشنایی ای با کشور ایران و تاریخ و فرهنگ غنی این سرزمین نداشت. وسکانیان در 1994م برای ادامۀ تحصیل عازم سن پترزبورگ شد و تحصیلات خود را در مؤسسۀ شرق شناسی دانشگاه دولتی سن پترزبورگ، در زمینۀ افغان شناسی و کردشناسی، ادامه داد. او پس از بازگشت به ارمنستان موفق به اخذ درجۀ دکتری از دانشگاه دولتی ایروان شد. رسالۀ دکترای وی در مورد زبان رمزی کولی های ارمنستان بود. به گفتۀ دکتر وسکانیان لغت های این زبان از خزانۀواژگان زبان های هند و آریایی گرفته شده اما ساختار دستوری آن همانند زبان ارمنی است. وسکانیان، پس از اخذ درجۀ دکتری وارد فرهنگستان ملی علوم ارمنستان[3] شد و در مؤسسۀ شرق شناسی این فرهنگستان در بخش ایران شناسی به فعالیت پرداخت. وی از 1997م در دانشگاه ملی ایروان در رشتۀ ایران شناسی مشغول تدریس است. وسکانیان از 2014م، پس از طی سلسله مراتب دانشیاری و استادیاری، در سمت رئیس گروه ایران شناسی دانشکدۀ شرق شناسی دانشگاه دولتی ایروان فعالیت می کند. محدود نشدن به یک زمینه و انجام پژوهش و مطالعات در بیشتر زمینه های مربوط به ایران شناسی به دلیل علاقۀ وافری است که وی به ایران و تاریخ و فرهنگ این سرزمین دارد. پژوهش در مورد گویش های مختلف در ایران، تاریخ ایران و به ویژه، تاریخ قبل از اسلام، قوم نگاری ایران، تاریخ روابط ایران و ارمنستان و مشارکت و تعاملات زبانی و فرهنگی این دو ملت کهن از جمله علایق و محورهای اصلی مطالعات و پژوهش های دکتر وسکانیان است. وی تاکنون بیش از شصت مقالۀ علمی در این زمینه ها به نگارش درآورده است. دکتر وسکانیان در سال های اخیر، در کنار جنبه های فرهنگی و تاریخی، به جنبه های سیاسی روابط ایران و ارمنستان نیز علاقه نشان می دهد. وی در مورد علت این علاقه و کنجکاوی می گوید: «به نظر من نظریات و فرضیه های علمی جایگاه ویژۀ خود را در علوم دارند ولی باید بتوان این نظریه ها و فرضیات را وارد دنیای عمل کرد. دانش نظری ایران شناسی در ارمنستان در عمل می تواند نقش مهمی در تقویت و توسعۀ روابط ایران و ارمنستان داشته باشد. روابط و تعاملات فرهنگی نیز عامل مهمی در شناخت این دو ملت است. پیدا کردن این شناخت و آشنایی با ایران و ایرانیان جزو و ظایف مهم و از اولویت های ایران شناسان در ارمنستان است. باید بتوانیم تصویر واقعی و درستی را از ایران در ارمنستان ارائه دهیم و برعکس؛ یعنی، ایران شناسان ما با شناختی که از ایران پیدا می کنند و به کمک دانش زبان فارسی خود می توانند ارمنستان را به نحوی شایسته در ایران و به ایرانیان معرفی کنند». و اما در مورد تصویر ایران در ارمنستان دکتر وسکانیان بر این عقیده است: «از حدود دویست سال پیش، یعنی از هنگامی که پای روس ها به جنوب قفقاز باز شد و این منطقه تحت نفوذ دولت های تزاری روسیه قرار گرفت، ارتباط ایران و ارمنستان دچار وقفه شد و فرصت تعامل و شناخت ایرانیان و ارمنیان از یکدیگر کاهش یافت. این وقفه در زمان نظام روسیه شوروی نیز ادامه داشت و ایرانیان و ارمنیان طی سالیان متمادی فرصت کافی برای شناخت و تعامل با یکدیگر را از دست دادند. این خلأ شناختی در سال های اولیۀ استقلال جمهوری ارمنستان (در اوایل دهۀ 1990 میلادی) نیز وجود داشت. خوشبختانه، امروزه به لطف گسترش روابط دو کشور و به ویژه فعال شدن گردشگری و ورود گردشگران ایرانی به ارمنستان تصویر دقیق تر و واقعی تری از ایران در جامعۀ ارمنستان در حال شکل گیری است. تصویری که امروز از ایران در ارمنستان به چشم می خورد انگاره ای مثبت و دوستانه است. ارمنستان تنها همسایۀ مسیحی ایران محسوب می شود و برای ایران به منزلۀ پنجره ای به سوی دنیای مسیحیت است. از سوی دیگر، نقش جوامع ارمنی در دیگر کشورها، از جمله ارمنیان ایران، را نیز نمی توان نادیده گرفت. ارمنیان ایرانی در شناساندن تصویری مثبت از ایران در ارمنستان نقش بزرگی دارند. این موارد واقعیت هایی هستند که در تعمیق روابط این دو کشور و این دو ملت کهن می توانند مد نظر قرار گیرند». نظر دکتر وسکانیان در مورد نقش رسانه ها در شکل گیری این تصویر چنین است: « باید در رسانه ها و به ویژه مطبوعات ایران حضوری فعال داشته باشیم. ایران شناسان ما در ارمنستان باید با مقالات متنوع در مورد پیوندهای فرهنگی و روابط تاریخی این دو سرزمین، سرگذشت دیرینۀ این دو ملت و دغدغه های امروزی ما حضوری پررنگ در مطبوعات کثیرالانتشار و در فصلنامه های علمی و در دنیای مجازی داشته باشند. مطبوعات ارمنی ایران نیز در این زمینه کمک شایانی به معرفی دو طرف و آشناسازی آنان با یکدیگر می کنند. در کنار رسانه ها، جامعۀ ارمنی ایران نیز نقشی بسزا در معرفی و شناساندن ارمنستان و فرهنگ ارمنی به جامعۀ ایرانی داشته است. هم اکنون، عکس این روند نیز در حال رخ دادن است؛ یعنی، ارمنیانی که از ایران به ارمنستان مهاجرت کرده اند با حضور و تعاملات روزمرۀ خود در جامعۀ ارمنستان توانسته اندایران، ایرانیان و فرهنگ و تمدن غنی ایرانی را به جامعۀ ارمنستان بشناسانند . در رابطه با نقش مطبوعات ارمنی ایران به طور جداگانه و با تأکید فراوان باید به اهمیت نقش فصلنامۀ وزین پیمان در این خصوص بپردازم. انتشار فصلنامۀ پیمان رخدادی بس مهم در خانوادۀ مطبوعات ایران است. پیمان، فصلنامه ای که به زبان فارسی منتشر می شود، طی بیست سال انتشار تلاش های فراوانی در شناساندن فرهنگ ارمنی و مشترکات تاریخی ـ فرهنگی ایرانیان و ارمنیان کرده است. حضور پیمان در کرسی ایران شناسی دانشگاه ما کمک فراوانی برای دانشجویان و پژوهشگران ایران شناس ارمنستان در زمینۀ مطالعات ایران شناسی و شکل گیری تصویری دقیق از ایران در ارمنستان است. هم اکنون، ما برای تحقیقات دانشگاهی خود از مطالب پیمان، به عنوان یک منبع موثق، استفاده های فراوانی می کنیم و امیدوارم که در آینده ایران شناسان ما در ارمنستان بتوانند با ارسال مطالب و پژوهش های خود به این فصلنامه حضور فعال و همکاری سازنده ای با دوستانمان و اعضای هیئت تحریریه داشته باشند». در خصوص مشترکات فرهنگی بین ایرانیان و ارمنیان، دکتر وسکانیان با ذکر مثال هایی مسئله را چنین مطرح کرد: « … در فرهنگ این دو ملت عناصری را می توان یافت که از یک ریشه هستند اما به مرور زمان و به دلیل تحولات و وضعیت های متفاوت این عناصر از یکدیگر دور افتاده اند و امروزه، نگرش متفاوتی نسبت به آنان وجود دارد؛ مثلاً، در دوران باستان، هم زمان با نوروز ایرانیان، ارمنیان نیز جشن هایی برگزار کرده اند که امروزه از یادها رفته است. امروزه، نوروز نزد ارمنیان جشن سال نو ایرانی شناخته شده است در حالی که خود ارمنیان نیز زمانی این جشن را برگزار می کردند یا برعکس، عید آب پاشی امروزی در ارمنستان در ایران باستان نیز برگزار می شده است اما اکنون از آن به عنوان یک عید ارمنی یاد می شود. ایران کشوری مسلمان است. مذهب رسمی آن شیعه است اما در عین حال از دیرباز در این کشور مسیحیان نیز زندگی کرده اند. امروزه، در سرتاسر ایران مکان های مقدس و کلیساهای مسیحی فراوانی وجود دارد؛ برای مثال، دیر تادئوس مقدس یا قره کلیسا، که یکی از حواریون عیسی مسیح در آنجا دفن شده است. این پدیده ای نادر است که مزار یکی از قدیسان مسیحیت در کشوری مسلمان واقع شده و از توجه ویژه ای نیز در ایران برخوردار است. این موضوع نقطۀ قوتی است حاکی از قرابت و دوستی ایرانیان با ارمنیان و مسیحیان و فرصتی برای شناساندن ایران در دنیا به عنوان یک مرکز همزیستی ادیان است». در ادامۀ گفت و گو با دکتر وسکانیان، وی به تاریخچۀ مطالعات ایران شناسی در ارمنستان، نقش ارمنیان در گسترش حوزۀ ایران شناسی در جهان، فعالیت های کنونی کرسی ایران شناسی دانشگاه دولتی ایروان و همکاری های این گروه با نهادهای علمی ایران در این زمینه پرداخت. تاریخچۀ کرسی ایران شناسی دانشگاه دولتی ایروان  بنای قدیمی دانشگاه دولتی ایروان تاریخچـۀ ایران شناسی در ارمنستـان به اوایل قرن بیستم میـلادی بازمی گردد. از بدو تأسیـس دانشگاه دولتی ایروان، در 1919م، تدریس زبان فارسی جزو برنامه های آموزشی این دانشگاه بوده است. جای گیری زبان فارسی در برنامۀ آموزشی و سپس، توسعۀ این رشته را مدیون زبان شناس معروف، هراچیا آجاریان،[4] هستیم. آجاریان در ابتدا زبان فارسی معاصر، زبان پهلوی و زبان پارسی را در این دانشگاه تدریس کرد و بدین ترتیب، به تربیت نسلی همت گمارد که در سال های بعد گروه ایران شناسی دانشگاه ایروان را پایه گذاری کردند. در اوایل دهۀ 1950م، رشتۀ ایران شناسی به منزلۀ یکی از رشته های این دانشگاه رسماً فعالیت خود را آغاز کرد و سپس، با تأسی از دانشکدۀ شرق شناسی، ایران شناسی در کنار ترک شناسی و عرب شناسی یکی از گروه های این دانشکده شد. نقش زبان شناسان ارمنی در ترویج ایران شناسی در جهان با وجود اینکه رشتۀ ایران شناسی در دانشگاه دولتی ایروان قدمت چنـدانی ندارد نمـی توان نقــش زبان شنـاسان ارمنـی را در طـی قـرن های گذشته در خـصوص ترویج ایران شناسی در دنیـا نادیده گرفت. مؤسسۀ شرق شناسی دانشگاه مسکو نیز در پی کوشش های لازاریان پای گرفت. [5] لازاریان زبان شناسی معروف از تبار ارمنیان جلفای اصفهان بود. توسعۀ مدرسۀ ایران شناسی دانشگاه سن پترزبورگ مدیون کروبه پاتکانیان،[6] دیگر زبان شناس معروف ارمنی، است که سال ها در این دانشگاه تدریس می کرد. یکی از مهم ترین مراکز ایران شناسی دنیا گروه ایران شناسی دانشگاه گوتینگن[7] آلمان است که آن را فردریش کارل آندرئاس[8] بنا نهاده، نامی به ظاهر آلمانی که در واقع زبان شناسی معروف از خانواده ای ارمنی است.  بنای کنونی دانشگاه دولتی ایروان ارمنیان ایران نیز در زمینۀ ایران شناسی و توسعۀ این رشته در ایران نقشی مهم ایفا کرده اند. در این خصوص می توان به روبن آبراهامیان،[9] استاد زبان پهلوی در دانشگاه تهران، اشاره کرد. وی مطالعات وسیعی در زمینۀ زبان فارسی میانه داشت. یکی از پژوهش های منحصر به فرد وی بررسی گویش های فارسی یهودیان اصفهان و همدان است. میراث آبراهامیان کمک مهمی برای ما ایران شناسان در ارمنستان محسوب می شود. از دیگر ابزارهای معرفی ایران و زبان ارمنی در دنیا چاپ فرهنگ های لغات ارمنی ـ فارسی در جلفای اصفهان است. بنابراین، می توان نتیجه گرفت با اینکه جامعۀ ارمنیان جامعۀ چندان بزرگی نیست اما به نسبت کمیت خود نقش بزرگی در ترویج و پیشرفت ایران شناسی از نظر کیفی داشته است. ماهیت ایران شناسی نزد ارمنیان ایران شناسی و مطالعات مربوط به ایران نزد ارمنیان یک رشتۀ علمی در خدمت منافع استعماری و اغراض سیاسی نبوده است. برای مثال، اگر در گذشته دولت هایی همچون روسیه یا انگلستان در زمینۀ ایران شناسی مطالعات یا دستاوردهایی داشته اند این دستاوردها در خدمت استعمار و منافع آن دولت ها به کار گرفته شده است. آنها از تحقیقات و مطالعات خود در مورد ایران بهره برداری های سیاسی کرده اند در حالی که مطالعات ایران شناسی در ارمنستان صرفاً ماهیت دانشگاهی و علمی دارد و در خدمت هیچ نهاد دیگری نبوده است. فعالیت ها و برنامه های کرسی ایران شناسی دانشگاه دولتی ایروان کرسی ایران شناسی دانشگاه دولتی ایروان هم در زمینۀ علمی و هم در زمینۀ عملی و کاربردی فعالیت دارد. محور تحقیقات علمی این مرکز بیشتر در زمینه های زبان شناسی و ترجمه است. در زمینه های عملی و کاربردی ارائۀ مشاوره و راهنمایی در مورد ایران و تصویرسازی مثبت از ایران از اهم فعالیت های این بخش محسوب می شود. در زمینۀ مطالعات و پژوهش های زبانی، ایران شناسان ما در دانشگاه مشغول تحقیق در مورد زبان ها و گویش های متنوع در ایران هستند و به جرئت می توانم بگویم که در ایران خلأ این گونه مطالعات وجود دارد. از جمله پژوهش در مورد زبان تالشی، زبان فارسی قفقازی، تاتاری و زبان هایی که در قفقاز جنوبی و حوزۀ تمدنی ایران کاربرد دارد. همچنین، مطالعات مستمری درمورد زبان کردی و به ویژه آن بخش از این زبان صورت می گیرد که در ارمنستان امروز نیز از سوی کردهای ایزدی استفاده می شود.  لوگوی رسمی دانشگاه دولتی ایروان در حوزۀ مطالعات زبان شناسی، غیر از مواردی که ذکر شد در کرسی ایران شناسی دانشگاه ایروان به مطالعه و پژوهش در مورد زبان های ایرانی در ترکیه، از جمله زبان زازایی نیز پرداخته می شود. برخی از این مطالعات را به صورت مستقل و برخی دیگر را با همکاری دانشگاه های دیگر کشورها صورت می دهیم. غیر از مطالعات صرف زبانی پژوهش در مورد تعاملات زبانی در زبان های فارسی و ارمنی، گویش های رایج در ایران و مطالعات تاریخ ایران نیز جزو برنامه های تحقیقاتی کرسی ایران شناسی است. لازم به ذکر است که در این پژوهش ها ما از منابع تاریخی ارمنی دست اول نیز استفاده می کنیم. مورخان ارمنی قرن های اولیۀ میلادی در آثارشان مطالعات و گزارش های فراوانی در مورد ایران ارائه کرده اند که متأسفانه، امروزه در ایران شناخته شده نیست. دلیل این امر این است که این منابع همه به زبان ارمنی است و هنوز به فارسی ترجمه نشده است. به دلیل این خلأ و کمبود آثار ترجمه شدۀ قدیمی ارمنی به فارسی ترجمۀ این گونه آثار در دستور کار کرسی ایران شناسی دانشگاه دولتی ایروان قرار گرفته است. همان گونه که پیش تر نیز اشاره کردم به باور من دانش نظری را باید بتوان در عمل نیز به کار برد. برای نیل به این منظور برنامه ریزی هایی کرده ایم تا دستاوردهای نظری خودمان را به زبانی ساده در اختیار عموم قرار دهیم. در جهت توسعۀ روابط ایران ـ ارمنستان نیز کرسی ایران شناسی دانشگاه ایروان گام های عملی فراوانی برداشته است. ارائۀ مشاوره در امور مربوط به ایران، ارائۀ مشاوره در زمینه های فرهنگی و اقتصادی و معرفی ایران محور اصلی این فعالیت های ماست. مخاطبانی که قصد سفر به ایران را دارند خواه گردشگر، خواه بازرگان یا دانشجو یا نهادهایی که در صدد ایجاد روابط تجاری با طرف ایرانی هستند می توانند از این خدمات بهره مند شوند. در حال حاضر، 22 ایران شناس در گروه ایران شناسی دانشگاه دولتی ایروان مشغول فعالیت هستند. در کنار تمامی این فعالیت ها، مهم ترین رسالت کرسی ایران شناسی آموزش است. کرسی ایران شناسی سالانه در سه سطح کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری دانشجو می پذیرد. هم اکنون حدود 250 دانشجو در این رشته مشغول تحصیل هستند. غیر از مواردی که ذکر شد برگزاری همایش و نشست های تخصصی نیز در دستور کار گروه ما قرار دارد. در سال گذشته (2016م) کرسی ایران شناسی چهار همایش علمی در سطح بین المللی برگزار کرد. دو همایش در زمینۀ مسائل روز و روابط سیاسی ایران و ارمنستان بود و دو همایش دیگر در زمینۀ فرهنگ و ادبیات: نکوداشت دو شاعر پرآوازۀ ایرانی، سعدی و خاقانی، که با استقبال خوبی هم رو به رو شد. این همایش ها در سطح بین المللی برگزار شدند و ما مهمانانی از اروپا، گرجستان و ایران داشتیم. البته همیشه دعوت از پژوهشگران ایرانی و همکاری با آنان برای ما در اولویت قرار دارد. در نظر داریم تا در آینده ای نزدیک فصلنامه ای به چاپ رسانیم. برنامه ریزی کرده ایم که این فصلنامۀ تخصصی در دو شماره در سال منتشر شود و مقالات و پژوهش های علمی در تمام زمینه های ایران شناسی شامل زبان شناسی، تاریخ، ادبیات و … را پوشش دهد. قابل ذکر است که کرسی ایران شناسی دانشگاه دولتی ایروان به منزلۀ یک مرکز علمی و مطالعاتی در زمینۀ ایران و ایران شناسی همکاری هایی نیز با مرکز فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در ارمنستان دارد. گرچه این همکاری ها صرفاً به حوزۀ علمی دانشگاهی محدود می شود، ما همواره از حمایت های معنوی سفارت جمهوری اسلامی ایران در ایروان برخوردار هستیم. همکاری در زمینۀ ایران شناسی بین ایران و ارمنستان در طـی سالیان اخـیر، کرسی ایران شناسـی دانشـگاه ایروان همـکاری های گستـرده ای با دیـگر دانشگاه های دنیا، به ویژه، دانشگاه های اروپا و جمهوری های سابق شوروی داشته است. اما طبیعتاً، به منزلۀ یک مرکز ایران شناسی، اهمیت فعالیت های ما در همکاری با دانشگاه ها و مراکز مطالعاتی در ایران است. هم اکنون، با دانشگاه های تهران (مرکز مطالعات قفقاز)، گیلان، تبریز، یزد، قزوین و اصفهان همکاری های مطالعاتی داریم. غیر از مراکز دانشگاهی در ایران با پژوهشگاه علوم انسانی، بنیاد سعدی، فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی و بنیاد ایران شناسی نیز همکاری می کنیم. زمینه های این همکاری ها عبارت اند از: برپایی همایش های علمی، انتشارات مشترک و تبادل استاد و دانشجو. براساس قراردادی که بین پژوهشگاه علوم انسانی و دانشگاه دولتی ایروان منعقد شده در دانشگاه ایروان مرکز مطالعات ارمنی قفقاز تأسیس شده است. همان گونه که در ابتدا اشاره کردم کرسی ایران شناسی ما با دانشگاه های اروپایی نیز همکاری دارد. دانشگاه های هامبورگ و سوربن از جمله دانشگاه های اروپایی هستند که با آنها همکاری داریم. دیگر دانشگاه هایی که با آنها همکاری می کنیم دانشگاه هرات افغانستان و دانشگاه های دولتی کشورهای تاجیکستان، قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان و گرجستان است. با این همکاری ها هم تعاملاتی بین گروه ایران شناسی دانشگاه ایروان با دیگر مراکز مطالعاتی دنیا برقرار شده و هم زمینۀ همکاری های نزدیکی با مراکز مطالعاتی ایرانی فراهم آمده است. بنابراین، گروه ایران شناسی ما می تواند پل ارتباطی محکمی بین مراکز دانشگاهی ایران با دیگر مراکز علمی دنیا در زمینۀ ایران شناسی باشد. کرسی ایران شناسی دانشگاه دولتی ایروان پل ارتباطی ایران با جهان کرسی ایران شناسی دانشگاه دولتی ایروان به منزلۀ یکی از قوی ترین و معتبرترین نهادهای ایران شناسی در اروپا و به ویژه، در کشورهای شرق اروپا شناخته شده است. گروه ما از همان ابتدای تأسیس بر پایه های علمی استواری بنا شده و هم اکنون، نیز با تجربۀ چندین دهه ای و با دستاوردهای فراوان علمی یکی از مطرح ترین نهادهای مطالعاتی در زمینۀ ایران و ایران شناسی است. در این برهه از زمان و با تغییر وضعیت ایران، که فرصت هایی برای آن ایجاد شده است تا بیش از پیش با دنیا ارتباط داشته باشد، کرسی ایران شناسی دانشگاه دولتی ایروان می تواند پل و واسطی بین محافل علمی ایران و اروپا باشد. ما مطالعات و پژوهش های گسترده ای در زمینۀ ایران داریم که برای اروپاییان جالب است. همایش های بین المللی بسیاری با شرکت اروپاییان و ایرانیان در دانشگاه ایروان برگزار کرده ایم. درواقع، دانشگاه دولتی ایروان می تواند نقطۀ تلاقی مراکز دانشگاهی اروپا با دانشگاه های ایران باشد. پی‌نوشت‌ها: 1- Vartan Voskanyan 2- دانشگاه دولتی ایروان در 1919م تأسیس شد و دارای نوزده دانشکده است که دانشکدۀ شرق شناسی یکی از آنهاست. کرسی ایران شناسی تحت پوشش دانشکدۀ شرق شناسی دانشگاه دولتی ایروان قرار دارد. دانشگاه دولتی ایروان از بدو تأسیس تا 2016م صدهزار فارغ التحصیل داشته است(www.ysu.am) . 3- فرهنگستان ملی علوم ارمنستان، که در 1943م تأسیس شد، مدیریت و هماهنگی کلیۀ پژوهش ها و فعالیت های مطالعاتی را در سطح جمهوری ارمنستان بر عهده دارد (www.sci.am). 4- Hrachia Adjarian ولادت 1876م در استانبول ـ درگذشت 1953م در ایروان. زبان شناس، لغت شناس، ریشه شناس و ادیب ارمنی، دانش آموختۀ دانشگاه های سوربن و استراسبورگ، مؤلف بیش از دویست اثر در زمینه های ارمنی شناسی و زبان های شرقی. آجاریان در دوران پس از جنگ جهانی اول مدتی در تهران به تدریس اشتغال داشته است. 5- Lazarev Institute of Oriental Languages تأسیس در 1815م. 6- . Kerovbe Patkanian (1833 – 1889) زبان شناس ارمنی و استاد دانشگاه سن پترزبورگ. وی دارای درجۀ دکتری در رشتۀ ادبیات بود اما عنوان رسالۀ کارشناسی ارشد وی (اخذ شده در 1863م) «تاریخ ساسانیان بر اساس منابع ارمنی» است. 7- University of Göttingen تأسیس در 1734م. این دانشگاه یکی از ده دانشگاه برتر دنیاست که رشتۀ شرق شناسی آن در میانۀ قرن هجدهم میلادی پایه گذاری شد. رشتۀ ایران شناسی از 1903م در این دانشگاه تدریس می شود (www.uni-goettingen.de). 8- Fredrich Carl Andreas (1846 – 1930) استاد دانشگاه گوتینگن در رشته های زبان شناس و شرق شناسی، دانش آموختۀ دانشگاه ارلانگن در باواریای آلمان. رسالۀ دکتری وی در مورد زبان پهلوی است (1868م). 9- . Ruben Abrahamian (1881 – 1951) زبان شناس، ایران شناس و مترجم. دارای دکترای لغت شناسی از دانشگاه سوربن پاریس (1935م). موضوع پایان نامۀ وی «گویش های یهودیان اصفهانی و همدانی» بود. او اولین مترجم اشعار باباطاهر به ارمنی است. وی از 1935 ـ 1946م در دانشگاه تهران به تدریس زبان پهلوی مشغول بوده. آبراهامیان در 1946م به ارمنستان مهاجرت کرد. در 1965م فرهنگ لغات پنج زبانۀ پهلوی ـ فارسی ـ ارمنی ـ روسی ـ انگلیسی او در ایروان انتشار یافت. |
فصلنامه فرهنگی پیمان شماره 79
|
