جهت مشاهده و ورق زدن صفحات
روی تصویر زیر کلیک کنید.
در این شماره می خوانید:
1- مقاله ها
-
- منابع اسلامی در باب تعلق قراباغ به ارمنستان | دکتر کارن خانلری
- نژادکشی یا نسل کشی | ادوارد هاروتونیان
- تابلوهای راهنما در ترکیه چه چیزی را در مورد آثار تاریخی ارمنستان غربی پنهان می کنند | رافی کورتوشیان / ترجمه شاهن هوسپیان
- به مناسبت انتشار کتاب پچپچه نامه | گریگور قضاریان / گارون سارکسیان
- نقش آلمان در نژادکشی ارمنیان | ایساک یونانسیان
- ایران و نژادکشی ارمنیان | ایساک یونانسیان
- روزی روزگاری در شرق چند ملیتی | حمید دباشی / ترجمه روبرت مارکاریان
- شروعی بر پایان کشتار درمانی | دکتر امیر حسین نوربخش
2- چهره های ادبی
-
- میساک مانوشیان،شاعر و روزنامه نگار آزاده و مبارز | دکتر قوام الدین رضوی زاده
3- ادبیات
- تاکستان های انگور | آرپی مانوکیان
4- تاریخ معماری
- نگاهی به معماری صخره ای اورارتویی در اسلام تپه میاندوآب آذربایجان غربی | بهروز خان محمدی
5- گزیده رویدادها
- نگاهی به فعالیت های هیئت برگزار کننده مراسم یادبود سالگرد نژادکشی ارمنیان در تهران | ادوارد هاروتونیان
- مراسم یادبود صد و یکمین سالگرد نژادکشی ارمنیان | گروه مطالعات سیاسی موسسه ترجمه و تحقیق هور
- مراسم رونمایی کتاب خنجری در این باغ | آرپی مانوکیان / سوریک آبنوسیان / دکتر قوام الدین رضوی زاده / روبرت بگلریان / آلکساندر توپچیان
- جشنواره موسیقی عدالت و صلح پایدار | روابط عمومی موسسه ترجمه و تحقیق هور
سرمقاله
رویارویی با تاریخ
مسئلۀ ارمنی نامی است که جهانیان بر ستمی که بر ارمنیان رفته و تظلم تاریخی آنان نهاده اند. تلاش مستمر برای حل مسئله ای که بیش از پانصدسال از عمر آن می گذرد بخشی مهم و در عین حال، دردناک از هویت ملی ارمنیان و زندگی روزمرۀ آنان از سده های گذشته تا به امروز بوده است. سرزمینی که خداوند در چهارراه عبور از شرق به غرب و از استپ های سیبری در شمال به صحراهای خشک بین النهرین در جنوب به قوم ارمن اختصاص داده، از گذشته های دور در روزگار سومری ها، آشوری ها، کلدانیان، مادها، هون ها و پارت ها تا دوران خزرها، رومیان، اعراب، تاتارها، مغولان و پارسیان صحنۀ درگیری های خونین بوده است.
در سده های اخیر، سرزمین مادری ارمنیان به میدان زورآزمایی و رقابت امپراتوری های عثمانی، ایران و روس تبدیل شد و در آستانۀ جنگ های جهانی اول و دوم، شیطنت های سیاسی انگلیسی ها وآلمانی ها در آسیای صغیر وضعیت جغراسیاسی و اجتماعی این منطقه و ارمنیان ساکن در آن را با مسائل جدید سدۀ بیستم درگیر ساخت.
ارمنیان، که خصلت مبارزه برای آزاد زیستن همواره چون خون در رگ های آنان جاری بوده، پس از سال ها تقابل مسلحانه با متجاوزان، از آغاز سدۀ هفدهم میلادی در عهد حکومت ملوک خمسۀ قراباغ (آرتساخ) در پی حل مشکلات خود از طریق تعامل و مذاکره بر آمدند تا از آن پس دادخواهی های خود را در قالبی دیگر، تحت نام مسئلۀ ارمنی، پیگیری کنند.
آنچه در این دنیای به ظاهر متمدن و متکی بر عدالت نهادی به نام سازمان ملل متحد بر حل مسئلۀ ارمنی قفل نهاده، واقعیت نژادکشی ارمنیان در 1915م است که به زعم مجریان آن واقعه ای عادی در خلال جنگ بوده اما از دید ارمنیان رخدادی است که در آن نهایت ظلم صورت پذیرفته و مستحق پاسخگویی و جبران است. گام نخست در حل این مسئله، شناخت و قبول آن است.
جمهوری ترکیه، وارث این جنایت، در هراس از تحقق گام دوم، که جبران مافات را به دنبال خواهد داشت، حاضربه برداشتن گام نخست و پذیرش واقعیت نژادکشی نیست در حالی که تا به امروز مجالس29 کشور ـ از سوریه و لبنان گرفته تا کانادا، اروگوئه، آرژانتین و روسیه ـ همراه با 44 ایالت از ایالات متحدۀ امریکا با تصویب قطع نامه های متعدد، جنایت های دولت عثمانی را نژادکشی نامیده و محکوم کرده اند.
سوقومون تهلیریان
نژادکشی ارمنیان به دست ترکان عثمانی در 1915م، در دوران جنگ جهانی اول، در برابر دیدگان بی تفاوت سیاست مداران و چشم پوشی نظامیان آلمانی صورت پذیرفت، آلمانی که نامش جزو آن فهرست بیست و نه گانۀ[1] کشورها نبود. چند سال بعد، هیتلر برای توجیه تصمیم خود و تسکین وجدان عواملش به هنگام صدور فرمان نژادکشی ساکنان غیر آریایی آلمان و سرزمین های شرق اروپا در خلال جنگ جهانی دوم، اعلام کرد که تاریخ نشان داده است که جهانیان نژادکشی سه دهۀ قبل ارمنیان را از یاد برده اند.
اما نه وجدان جلادان تسکین یافت و نه تاریخ نژادکشی ارمنیان را به فراموشی سپرد.
در روز پنجشنبه 2 ژوئن 1921م، دستگاه عدالت آلمان قتل طلعت پاشا، جلاد عثمانی، را به دست سوقومون تهلیریان ـ که هفده تن از اعضای خانوادۀ وی در نژادکشی 1915م کشته شده بودند ـ اجرای عدالت محض دانست و او را تبرئه کرد. درست 95 سال بعد، در روز پنجشنبه 2 ژوئن2016م، مجـلس آلمـان قطعنامـه ای را به تـصویب رسانـد مبنی بر اطلاق رسمی نام نـژادکشی بر جـنایت های امپراتـوری عثمـانی و انهدام جسمـی و فرهنـگی ارمنیـان در1915م. دویچه بوندستاگ،[2] مجلس فدرال آلمان، در این روز با اکثریت مطلق آرای 629 نماینده قطعنامه ای را که از سوی همۀ احزاب آلمان، از جمله حزب دموکرات مسیحی، حزب سوسیال مسیحی و حزب سبزها، به مجلس ارائه شده بود تنها با یک رأی مخالف و یک رأی ممتنع به تصویب رساند.
به هنگام رأی گیری برای تعیین سرنوشت این قطعنامه شمار بسیاری از اعضای جامعۀ ترک های مقیم آلمان و «برادران» اهل جمهوری آذربایجان آنان، با بر افراشتن پرچم کشور متبوع خود، در مقابل ساختمان مجلس تجمع کردند و دست به اعتراض های جمعی زدند.
نکتۀ حائز اهمیت و قابل تأمل در متن قطعنامه، قبول صریح مسئولیت همراهی دولت وقت آلمان با ترکیۀ عثمانی در نژادکشی ارمنیان از سوی مجلس آلمان است. دولت آلمان، که پیش تر به جنایت های هیتلر و دیگر زمامداران اسبق خود طی نژادکشی سال های جنگ جهانی دوم اعتراف کرده و خود را آمادۀ جبران خسارت های جانی، مالی و روحی بازماندگان آن واقعه دانسته بود، یک بار دیگر شرافت انسانی را بر سیاست و روابط اقتصادی، که شریان حیات حکومت های امروزی است، ترجیح داد و شجاعت رویارویی با تاریخ خود را در سال های جنگ جهانی اول نشان داد.
دویچه بوندستاگ،مجلس فدرال آلمان 2016م
جامعۀ بشری انتظار دارد که دولت کنونی ترکیه از انکار حقایق و تحریف تاریخ دست بردارد و شجاعانه با گذشتۀ سیاه خود رو به رو شود. به امید روزی که دیگر کشورها نیز مهر سکوت از دهان بردارند و هم داستان با روح عدالت خواه و وجدان آگاه انسان های راستین نژادکشی ارمنیان و نیز، دیگر نژادکشی ها را محکوم سازند و مانع از تکرار جنایاتی از این دست شوند.
فصلنامۀ پیمان این شمارۀ بهاری را بر حسب خط مشی همیشگی خود به موضوعاتی در بارۀ نژادکشی و تشریح فعالیت های صورت گرفته حول این محوراختصاص داده است. این شماره در کنار گزارش های مربوط به فعالیت های هیئت برگزار کنندۀ مراسم صدمین سال نژادکشی ارمنیان در تهران؛ مراسم یادبود صدویکمین سالگرد نژادکشی؛ مراسم رونمایی کتاب خنجری در این باغ به قلم واهه کاچا و ترجمۀ دکتر قوام الدین رضوی زاده؛ و مراسم جشنوارۀ موسیقی عدالت وصلح پایدار، مشتمل بر مقالاتی دربارۀ کتاب پچپچه نامه و نویسندۀ آن، واروژان وُسگانیان؛ تحریف تاریخ به دست ترکیه؛ منابع اسلامی در باب تعلق قراباغ به ارمنستان؛ ادبیات؛ و نیز مبارزان ارمنی چون شاعر و روزنامه نگار آزاده ومبارز، میساک مانوشیان، است.
پی‌نوشت‌ها:
1- بیست و نه کشوری که تا این تاریخ ظلم رفته بر ارمنیان ساکن ترکیۀ عثمانی در سال های 1915ـ 1923م را «نژاد کشی» نامیده اند عبارت اند از: سوریه ، لبنان ، فرانسه، آرژانتین، اروگوئه، ایتالیا، سوئد، روسیه، کانادا، ونزوئلا، لهستان، لیتوانی، هلند، سوئیس، اتریش، واتیکان، قبرس، یونان، بلژیک، شیلی، استرالیا، اسلوونی، بلیوی، بلغارستان، برزیل، لوکزامبورک، چک، پاراگوئه، اسلواکی.
آلمان سی امین کشوری است که در 2 ژوئن 2016م، فاجعۀ 1915م را نژادکشی ارمنیان نامیده است.
2- Deutscher Bundestag
