|
جشنوارۀ موسیقی عدالت و صلح پایدار به مناسبت صد و یکمین سالگرد نژادکشی ارمنیان در 27 خرداد، با معرفی نفرات برتر به کار خود پایان داد. این مراسم، که با همت مؤسسۀ خدمات ترجمه و تحقیق هور در باشگاه فرهنگی آرارات برگزار شد، تعداد زیادی از اساتید، هنرمندان و علاقمندان به موسیقی را دور هم جمع کرد. پس از پخش سرود جمهوری اسلامی ایران، سخن آغازین جشنواره توسط آقای آرگین آرستاکس یانس، مجری برنامه، قرائت شد. در بخش‌هایی از این سخن با اشاره به پایداری فرهنگی ارمنیان و حفظ هویت ملی در بستر تاریخی پر فراز و نشیب، این چنین آمده است: «تاریخ ارمنیان همان قدر که تاریخ مصائب و رنج های یک ملت است، تاریخ ایستادگی و پایداری نیز هست، تاریخ ملتی که با وجود تحمل مصائب فراوان، همواره هویت خود را حفظ کرده است. یکی از مهم ترین وجوه این پایداری، پایداری فرهنگی است . در هر نژادکشی فقط افراد یک ملت نیستند که قربانی می شوند بلکه فرهنگ و نمایندگان فرهنگی آن نیز همواره مورد هدف قرار می گیرند. نژادکشی ارمنیان یکی از بارزترین مصداق های این پدیده است، به طوری که آن را یکی از مصادیق نژادکشی فرهنگی نیز دانسته اند. هدف از برگزاری این جشنواره، ایجاد بستری مناسب برای ارائۀ نگاه و نحوۀ تفکر جامعۀ هنری ایران نسبت به مفهوم عدالت و صلح پایدار است .» در ادامۀ برنامه، سخنران مدعو، جناب آقای دکتر هرمیداس باوند، استاد حقوق بین الملل و روابط بین الملل، پس از پخش کلیپی دربارۀ نژادکشی ارمنیان، به اهمیت شناخت این نژادکشی از سوی دولت ترکیه اشاره کرد و افزود: «امروزه که شاهد ارزش های جهان شمولی مبتنی بر آزادی، حقوق بشر، مردم سالاری و حکومت قانون هستیم؛ مردم ارمنستان خواسته شان از دنیایی که در رابطه با این ارزش ها نقد جان باخته اند، این است که بر این فاجعۀ تاریخی صحه بگذارند و فرایند خواست و درخواست آنها را هم پذیرا باشند. در همین راستا، بسیاری از کشورها با صدور بیانیه هایی از دولت ترکیه خواسته اند در مقام عذر خواهی برآید و برآن شود تا روابطی عادی با کشور همسایه پیش گیرد. من بر این باور هستم که، امروز که جامعۀ بین الملل روز به روز تأکید بیشتری بر این فاجعۀ بشری دارد و کشورهای بیشتری آن را به رسمیت می‌شناسند به رسمیت شناختن آن از سوی دولت ترکیه باید به یک تصمیم جدی تبدیل و حتی در شورای امنیت سازمان ملل مطرح شود و کشور ترکیه را بر آن دارد که راه وفاق و دوستی پیش گیرد و به آن چیزی که پیش آمده اذعان کند و شرایطی پیش بیاید که همسایگان در جوار یکدیگر با صلح و آرامش زندگی کنند.» در ادامه، حضور گروه کر اردیبهشت به رهبری دکتر حمید عسکری، دانش آموختۀ کنسرواتوار موسیقی ارمنستان، گرمای خاصی به این مراسم بخشید و توجه مخاطبان را با اجرایی استثنائی و نوآورانه به خود جلب کرد. رپرتوار انتخاب شده، که تلفیقی از موسیقی ایرانی و ارمنی بود، شامل قطعاتی همچون مناجات (شعر از وحشی بافقی،آهنگ ساز حمید عسکری)، آی سرکتل ـ درنه جان(تنظیم از روبیک گریگوریان)، مونارال، آشنان ترتموتیون (شعر از واهان تریان، آهنگ ساز مارتون اسراعیلیان)، صبا (تنظیم حمید عسکری)، پاییز (کلام وآهنگ حمید عسکری)، آندزرِو یکاو و سونا یار آثاری از کومیتاس بود. دبیری این جشنواره بر عهدۀ وارطان ساهاکیان، استاد موسیقی، بود که کلام خویش را با اشاره به نقش پررنگ هنرمندان در وقایع تاریخی این گونه شروع کرد: «هنرمندان همیشه عصب های جامعه بوده اند و هر بار که اتفاقی برای هر کشوری و هر مردمی افتاده، هنرمندان اولین کسانی بوده اند که عکس العمل نشان داده اند. چایکوفسکی، بتهوون، باخ و بسیاری از هنرمندان دیگر آثار خود را تحت تأثیر مسائلی که در جامعه شان رخ داده است، آفریده اند و اعتراضات خود را نسبت به مسائل اجتماعی در آثارشان بیان کرده اند. در ایران هم، آقای لوریس چکناوریان در همۀ زمینه ها آهنگ سازی کرده اند و رهبری ارکستر داشته است. پس از فروپاشی شوروی ایشان یازده سال رهبری ارکستر ارمنستان را بر عهده گرفتند و همراه با این گروه کنسرت های زیادی در کشورهای مختلف اجرا کردند». آقای ساهاکیان با اشاره به کار داوری جشنواره، توضیحاتی تکمیلی در این زمینه ارائه کردند: «در این جشنواره از نقاط مختلف ایران کارهایی ارسال شد که باعث خوشحالی فراوان بود. بعضی آثار منطبق با فراخوان جشنواره نبود. هیئت داوران این آثار را که جزو جشنواره نبودند ولی ارزش موسیقایی بالایی داشتند و آهنگ سازان برای آن زحمت کشیده بودند را نیز انتخاب کردند تا مورد تقدیر قرار گیرند. باید تأکید کنم که این یک جشنواره است و مسابقه نیست و هرکسی که برای صلح و عدالت کار هنری انجام دهد در آن جای دارد. لوح سپاس و هدیه ای هم به افرادی داده می شود که جزو نفرات اول تا سوم نبودند ولی کارهایشان از نظر هیئت داوران با ارزش بود. لوح افتخار و هدیه ای هم به نفرات اول تا سوم داده می شود». دبیر جشنوارۀ موسیقی عدالت و صلح پایدار در پایان سخنانش، ضمن تشکر از گروه کر اردیبهشت، مؤسسۀ خدمات ترجمه و تحقیق هور و خانۀ موسیقی گفت: «داوری آثار بسیار سخت بود و در این جلسات داوران بدون هیچ نوع چشم داشتی با ما همکاری داشتند و و خالصانه به ما کمک کردند«. گفتنی است هیئت داوران جشنواره متشکل از دکتر وارطان ساهاکیان، استاد دانشگاه؛ دکتر پیروز ارجمند، موسیقی دان؛ و دکتر محمد سریر، رئیس هیئت مدیرۀ خانۀ موسیقی؛ بود. دکتر محمد سریر پیش از اهدای جوایز بر روی صحنه حاضر شد و نقش ارمنیان در شکوفایی موسیقی در ایران را این گونه توصیف کرد: «دوستان و هم وطنان ارمنی ما از سختی های بسیاری گذر کرده اند و امروز در حقیقت جشن گذر از این سختی هاست و این نهایت گذشت است. همۀ ملت ها سختی هایی را پشت سر گذاشته اند که ارمنیان عزیز هم همین طور بوده اند. خوشحالم از اینکه امروز دور هم جمع شدیم و موسیقی های خوبی شنیدیم. همۀ ما این حقیقت را پذیرفته ایم که در بخش های مهمی از تحولات سرزمین ما، چه در حوزۀ فنی، اندیشه و تکنولوژی و به ویژه موسیقی، وام دار هم وطنان ارمنی هستیم و موسیقی علمی با همت آنها در این سرزمین رشد کرده است». اما جوایز این جشنواره، که طبق فراخوان منتشره آثاری در قالب کوارتت، ارکستر مجلسی، ارکستر سمفونیک و گروه کر آکاپلارا می‌‌پذیرفت، به نفرات برگزیده اهدا شد. بدین ترتیب، جایزۀ نفر اول به طور مشترک به مریم شریف‌زاده و پژمان خلیلی اعطا شد. رتبه دوم را آرش براتی و شروین عباسی به طور مشترک به‌خود اختصاص دادند و علی مقتدایی در جایگاه سوم قرار گرفت. همچنین، علاوه برجوایز نفرات برتر، لوح سپاس به فرهاد اسلامی‌زاده، شهریار کهن زاد، بابک میلانی، حسام الدین دارابی، صبا پورکریمی، سید سامان هاشمی‌زنوزی، علیرضا اکبرپور، آربی بابومیان، میر سعید حسینی پناه و لوح تقدیر به امیر میرشکاری، مجتبی ولی زاده و ایمان محسنی فر اهدا شد. سپس، نوبت رئیس هیئت مدیرۀ مؤسسۀ خدمات ترجمه و تحقیق هور، آرام شاهنظریان، بود تا از طرف هیئت برگزار کننده سخن جمع بندی را ایراد کند. وی ضمن تشکر از کسانی که در برگزاری این جشنواره سهیم بودند، گفت: «اعتقاد راسخ دارم که پرندۀ صلحی که در این جشنواره به نمایش گذاشته ایم برای به پرواز درآمدن و بال گشودن در این جهان خشن نیاز به کسانی دارد که شجاعت رو در رو شدن با حقایق تاریخی را داشته باشند. باید به خاطر داشته باشیم که برقراری صلح و عدالتی پایدار در این جهان و برقراری جهانی عاری از خشونت که برای انسان ها بدون درنظر گرفتن نژاد، ملیت و باورهای دینی شان بتوانند آزادانه در کنار یکدیگر در صلح زندگی کنند، نیاز به تلاش و همیاری یکایک ما دارد. برای جهانی عاری از خشونت نیاز به هنر داریم که این جهان خشن را کمی‌تلطیف کند، هنری که ذات و وجودش تعالی ارزش های انسانی، دوست داشتن و عشق ورزیدن است». در پایان این مراسم، آقای دکتر کارن خانلری، نمایندۀ ارامنه تهران و شمال در مجلس شورای اسلامی، به عنوان آخرین سخنران روی صحنه حاضر شد. وی سخنان خود را با اشاره به موضوع به رسمیت شناختن نژادکشی ارمنیان از سوی پارلمان آلمان آغاز کرد: «من، هم به عنوان یک ارمنی به دلیل موفقیت ملتم در این عرصه خوشحال شدم و هم به عنوان یک ایرانی متأثر شدم. حکومتی که در گذشته ای نه چندان دور متهم به نژادکشی بزرگی بوده و در جنگ جهانی اول شریک جرم حکومت عثمانی در نژادکشی ارمنیان محسوب می شده و کم ترین دلایل اخلاقی را داشته، این نژادکشی را به رسمیت شناخته است ولی کشور من، ایران عزیز، که در طول تاریخ چند هزارسالۀ خود هیچ تعدی سازمان یافته ای را علیه هیچ قومی روا نداشته است، هنوز به صورت قطعی نژادکشی ارمنیان را به رسمیت نمی‌شناسد». وی افزود:» کشورمن، ایران، بزرگ ترین دلیل اخلاقی را برای به رسمیت شناختن نژادکشی ارمنیان دارد؛ زیرا در طول هزاران سال کشوری بوده که اقوام متعدد و ادیان موحد مختلف در آن در صلح زندگی کرده اند. در زمان هخامنشیان ایران یک کشور کنفدراتیو بوده، مدلی از حکومت که هنوز هم در بسیاری از کشورهای پیشرفته نتوانسته اند آن را اجرا کنند. کوروش هخامنشی حق نیایش را به همۀ ادیان داده بود. بعد از ظهور اسلام در این کشور آموزه های خاندان پیامبر و امیرالمومنین رواج پیدا کرد. قرائتی از دین که در آن به عقل گرایی ارزش داده می‌شد. به همین دلیل فکر می کنم بیشتر از همۀ کشورهای جهان از نظر اخلاقی می‌توانیم نژادکشی های مختلف، به خصوص نژادکشی ارمنیان را به رسمیت بشناسیم». جشنوارۀ موسیقی عدالت و صلح پایدار در حالی به کار خود پایان داد که به عنوان اولین جشنوارۀ برگزار شده در نوع خود به لحاظ مضمون، تحسین فرهیختگان فرهنگ و هنر ایران را به همراه داشت. موسیقی، که همواره به عنوان ابزاری برای گرد هم آوردن انسان‌ها با دین و نژاد مختلف استفاده شده، برای لحظاتی، هر چند کوتاه، ما را فرای گفتمان‌های سیاسی انقیادآور برد و یک بار دیگر ثابت کرد که عدالت و صلح دو مفهوم جدائی ناپذیر از یکدیگرند و بدون برقراری عدالت، صلحی حاکم نمی‌شود.
|
فصلنامه فرهنگی پیمان شماره 75
|
