اشاره ارامنهٔ ایران دارای سه مرکز دینی با عنوان های خلیفه گری ارامنهٔ تهران، اصفهان و آذربایجان، هستند که هر کدام با داشتن رهبران دینی و شوراهای خلیفه گری مجزا مسئولیت رسیدگی به امور دینی، آموزشی و فرهنگی همچنین احوال شخصیه ارامنهٔ ایران را بر عهده دارند. گرچه هر کدام از سه خلیفه گری در امور خود مستقل عمل می کنند اما از نظر تقسیم بندی دینی، مدیریتی و سازمانی وابسته به حوزهٔ عالیه جاثلیقی سیلیسی (لبنان) هستند. ارامنهٔ جهان که پیرو کلیسای مرسلی ارمنی هستند، با وجود یگانگی اعتقادی و جهان بینی دینی واحد، به دلیل پراکندگی جمعیتی در گوشه کنار جهان، از نظر تقسیم بندی جغرافیایی تابع یکی از دو مرکز دینی یا حوزه های عالیه اجمیادزین ارمنستان و یا سیلیسی با مرکزیت انتیلیاس لبنان هستند. بر اساس همین مرزبندی ها، ارامنهٔ ایران تابع حوزهٔ عالیهٔ سیلیسی لبنان، به رهبری جاثلیق آرام اول، هستند. جاثلیق آرام اول، که یکی از چهره های برجستهٔ دینی و علمی جهان مسیحیت است، به دلیل پافشاری در گفت وگوی ادیان، به ویژه اسلام و مسیحیت، در جهان اسلام نیز شخصیتی شناخته شده و معتدل به شمار می رود. ایشان هم اکنون ریاست شورای جهانی کلیساها را نیز به عهده دارند، و نظریه های علمی و سیاسی ای در زمینه های دینی و اجتماعی در محافل علمی دنیا ارائه کرده اند. ایشان از سال 1995 م عهده دار مقام جاثلیقی حوزهٔ عالیه سیلیسی شدند. پیشوای دینی ارامنهٔ جهان در سال 2000 میلادی برای دومین بار به دعوت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به ایران مسافرت کردند و ضمن شرکت در آیین های یک هزار و هفتصدمین سالگرد پذیرش مسیحیت از سوی ارامنه، در چندین همایش نیز شرکت و نظرات خود را به ویژه در موضوعات جهانی شدن و تبعات آن و نیز ضرورت گفت وگوی ادیان در قالب جلسات سخنرانی ارایه کردند. |
جاثلیق آرام اول، پیشوای دینی ارامنهٔ جهان – حوزهٔ عالیه سیلیسی، روز چهارشنبه 12 مه 2005 م به منظور دیدار دو هفته ای با ارامنهٔ ایران و بازدید از مراکز دینی، آموزشی و فرهنگی ارامنه و دیدار با مقامات جمهوری اسلامی ایران وارد تهران شدند و در فرودگاه مهرآباد مورد استقبال رسمی پیشوایان دینی ارامنه تهران، اصفهان و آذربایجان، نمایندگان ارامنه در مجلس شورای اسلامی، مسئولان دینی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی ارامنه و خلیفه گری های سه گانهٔ ارامنهٔ ایران، همچنین حجت الاسلام محمود محمدی عراقی، رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، و دیگر مسئولان این نهاد، نمایندگان نهاد ریاست جمهوری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دیگر سازمان های ذیربط قرار گرفتند. به گزارش خبرگزاری مهر جاثلیق آرام کشیشیان که برای چهارمین بار به جمهوری اسلامی ایران سفر کرده اند در بدو ورود در فرودگاه مهرآباد فرمودند: ایران کشوری عزیز و دوست داشتنی است و همیشه در قلب ما جای دارد. ایشان افزودند: ایران رفتار بسیار مناسبی با اقلیت ارامنه این کشور دارد و جامعه ارامنه خود را جزئ لاینفک ملت ایران می دانند. کشیشیان، با ابراز خرسندی از این که ایران و ارمنستان دارای روابط بسیار خوب و صمیمانه ای هستند، تصریح کردند: این دوستی از لحاظ استراتژیک اهمیت فراوانی دارد. حجت الاسلام محمود محمدی عراقی، رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، نیز ضمن محکوم کردن نظامیان امریکایی در توهین به مقدسات الهی و تأکید بر لزوم عکس العمل جهانی نسبت به چنین حرکات اهانت آمیزی گفت: امیدواریم با حضور رهبر دینی ارامنه جهان شورای منطقه ای رهبران ادیان در ایران تشکیل شود. پیشوای دینی ارامنهٔ جهان با اشاره به اینکه رویکرد جوانان به سوی مذهب و خداست و وظیفهٔ روشنگری و جذب جوانان به سوی معنویت بر عهدهٔ رهبران دینی است اظهار داشتند: ارامنهٔ تهران در یک فضای آزاد به فعالیت های دینی خود می پردازند و دارای شرایط قابل قبولی در جمهوری اسلامی ایران هستند. ایشان قبلاً نیز به دعوت رسمی مسئولان ایرانی به این کشور سفر کرده بودند اما هدف از سفر نیمه رسمی اخیر رهبر دینی ارامنه جهان علاوه بر دیدار با ارامنه و بازدید از مراکز دینی، فرهنگی، آموزشی و اجتماعی جامعهٔ ارامنه کشور، که پیروان کلیسای مرسلی ارامنه هستند، شرکت در آیین های دینی و فرهنگی هفتاد و پنجمین سالگرد تأسیس حوزه عالیه دینی سیلیسی لبنان (آنطیلیاس) و دهمین سالگرد انتخاب ایشان به مقام جاثلیقی نیز بوده است. جاثلیق آرام اول در اولین روز ورود به تهران، صبح روز پنجشنبه، با استقبال ارامنهٔ تهران، روحانیون، مسئولان دینی، اجتماعی و فرهنگی ارامنه کشور و رهبران دینی حوزه های خلیفه گری ارامنه تهران، اصفهان و آذربایجان وارد کلیسای سرکیس مقدس تهران شدند. به گزارش خبرگزای مهر پس از آیین مذهبی، اسقف اعظم، سبوه سرکیسیان، خلیفهٔ ارامنه تهران از سوی رهبران و نهادهای دینی و اجتماعی کشور، ضمن خیر مقدم به پیشوای دینی ارامنهٔ جهان ایران را یکی از مراکزی دانستند که در آن ارامنه و مسلمانان ضمن احترام به مقدسات یکدیگر از حفظ هویت دینی و قومی نیز غافل نمی شوند. در ادامهٔ این مراسم، جاثلیق آرام اول ضمن برشمردن خصلت های نیکوی انسانی در آیین های الهی و لزوم نزدیکی پیروان ادیان در مبارزه علیه هر گونه تعدی و ستم و حرکات سلطه طلبانه و توسعه جویانه، به ویژه در نودمین سالگرد نخستین قتل عام قرن بیستم، ایران را یکی از عمده پایگاه های حرکات صلح جویانه ضد استکباری قلمداد کرد. وی با اشاره به زندگی مسالمت آمیز مسلمانان و دیگر ادیان توحیدی در ایران و به ویژه منه بر تعهد و پایبندی متقابل وظایف و تکالیف شهروندی تأکید کردند و اظهار داشتند: من می خواهم در وهلهٔ اول بهترین درودها و آرزوهای قلبی خود را به مسئولان کشوری، رهبر بزرگوار انقلاب، ریاست محترم جمهوری و دیگر نهادهای دولتی، که به نحوی در امر تقویت بنیان های اساسی و پیشرفت و ترقی همه جانبهٔ ایران کمر همت بسته اند، تقدیم کنم. پیشوای دینی ارامنهٔ جهان افزودند: من باید اعلام کنم که فرزندان و پیروان کلیسای ارمنی در ایران و همچنین حوزه عالیه دینی و مقر جاثلیقی سیلیسی لبنان، که من رهبری آن را به عهده دارم، همواره از حامیان جمهوری اسلامی ایران و انقلاب دینی و روحانی آن بوده اند زیرا ما اعتقاد راسخ داریم که در ایران ارزش های معنوی و روحانی بها و ارزش و منزلت واقعی حیاتی خود را می یابند و عینیت پیدا می کنند. جاثلیق اول اضافه کردند: ارامنه در ایران با حفظ هویت خود از حقوق خود در این کشور نیز آگاه هستند و در کنار انجام کامل وظایف شهروندی می دانند که کلیسا و امت کلیسای ارمنی نیز حقوق و آزادی هایی دارند که باید آن را نیز به طور کامل تحقق بخشند. بعد از ظهر همان روز جاثلیق و هیئت همراه، متشکل از پیشوایان دینی ارامنه ایران، نمایندگان ارامنه در مجلس شورای اسلامی و مسئولان دینی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی ارامنه در مزار رهبر انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله خمینی (ره)، به روح آن حضرت ادای احترام کردند. روز 14مه، جاثلیق آرام اول، پیشوای دینی ارامنهٔ جهان، با حجت الاسلام و المسلمین سید محمد خاتمی، رییس جمهوری، دیدار و گفت وگو کردند. به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از دفتر امور رسانه های ریاست جمهوری رییس جمهوری در این دیدار با اشاره به اوضاع کنونی جهان و نیاز بشریت به آسایش و امنیت گفت: دنیا امروز محتاج مردان صلح، منادیان وحدت، یگانگی و هم زیستی ادیان و حامیان معنویت و اخلاق است. آقای خاتمی با تقدیر از شخصیت پیشوای ارامنهٔ جهان گفت: آنچه در حال حاضر در معرض خطر قرار گرفته، فراموشی و غفلت انسان از توحید، غیب و معنویت است. رییس جمهوری با بیان این که پیروان ادیان مختلف در جمهوری اسلا می ایران همواره در کنار یکدیگر زندگی مسالمت آمیز داشته اند، از حضور جوانان ارامنه در عرصه های فرهنگی، ورزشی و اجتماعی کشور ابراز رضایت کرد. آقای خاتمی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به حوادث لبنان و تأکید بر عدم دخالت نیروهای خارجی در این کشور تصریح کرد: هیچ کس حق دخالت در امور داخلی لبنان را ندارد. ایشان خاطرنشان کرد: مسلمان و مسیحی، شیعه و سنی و ارامنه و دروزی همه لبنانی و سرنشین یک قایق هستند و باید در کنار یکدیگر و با وحدت و همبستگی نقشه های ایجاد بحران در لبنان را نقش بر آب کنند. رییس جمهور با هشدار نسبت به حضور دست هایی برای فتنه انگیزی و آشوب سازی در لبنان از نقش علما و رهبران فرق مختلف، برای جلوگیری از بحران در این کشور، قدردانی کرد و گفت: لبنانی ها باید به جامعه جهانی ژابت کنند که خودشان به تنهایی قادر به تأمین ژبات و امنیت کشورشان هستند. حجت الا سلام خاتمی سپس موضع ایران در قبال قره باغ را تکیه برمذاکره و اتخاذ روش های مسالمت آمیز دانست و تأکید کرد: به هیچ وجه نباید این مسئله، نزاع میان مسلمانان و ارامنه تلقی شود و مسائل ارضی میان کشورها را می توان و باید با منطق حل کرد. در این دیدار که نمایندگان ارمنی کشور در مجلس شورای اسلامی نیز حضور داشتند پیشوای دینی ارامنهٔ جهان با ابراز خرسندی از دیدار مجدد آقای خاتمی و ملاقات با نمایندگان و ارامنهٔ ایران از هم زیستی مسالمت آمیز ادیان مختلف و زندگی دوستانهٔ پیروان آنها در کنار یکدیگر اعلام رضایت کردند و این شرایط را از بزرگ ترین ارزش های جمهوری اسلامی ایران دانستند. جاثلیق آرام اول با تأکید دیدگاه های آقای خاتمی گفتند: امروز اصل دین در معرض خطر است و پیروان ادیان باید، با تأکید بر گفت وگو، نقش دین در زندگی انسان را پررنگ کند. صبح روز15 مه، جاثلیق آرام اول به همراه پیشوای دینی ارامنهٔ تهران، اسقف سبوه سرکیسیان، و نمایندگان ارامنه در مجلس شورای اسلامی، گئورک وارطان، نمایندهٔ تهران و شمال، روبرت بگلریان، نمایندهٔ جنوب و اصفهان، و مسئولان شورای خلیفه گری ارامنهٔ تهران راهی اراک شدند تا دیداری با ارامنهٔ ساکن اراک داشته باشند. در بدو ورود به کلیسای ارامنهٔ اراک فرماندار و مسئولان دولتی همچنین نمایندگان ارامنهٔ اراک به استقبال جاثلیق و هیئت همراه آمدند. در ابتدا، مراسمی مذهبی در کلیسا برگزار شد، سپس، برنامه ای فرهنگی در انجمن آرمن برگزار گردید. بعد از ظهر همان روز جناب جاثلیق و هیئت همراه اراک را به قصد تهران ترک کردند. به گزارش خبرگزاری مهر بعد از ظهر روز16 مه رییس قوهٔ قضاییه جمهوری اسلامی ایران دیداری با جاثلیق آرام اول داشتند. در این دیدار که با حضور اسقف اعظم ارامنهٔ تهران، سبوه سرکیسیان، نمایندگان ارامنه در مجلس شورای اسلامی و نمایندگان خلیفه گری ارامنه صورت گرفت رییس قوهٔ قضاییه، آیت اللّه شاهرودی، با تأکید بر تلا ش نظام جمهوری اسلامی ایران، که منتج به توجه جدی به اقلیت های دینی در کشور و تصویب دیه آنان شده است، فرمودند که هدف نظام جمهوری اسلامی ایران، از ابتدا تاکنون، اعتلای حقوق اقلیت های دینی، در چهارچوب اسلام و قانون اساسی، بوده است. ایشان همچنین آمادگی نهاد قضایی کشور را برای تأسیس شوراهای حل و فصل مسائل اقلیت های دینی اعلام کردند. در این دیدار، که حدود یک ساعت و نیم به طول کشید، جاثلیق آرام اول با تقدیر از اقدام اساسی جمهوری اسلامی ایران در راه احترام به حقوق اقلیت های دینی فرمودند که برای برخورد با بی عدالتی های موجود در جهان باید به ارزش های دینی و معنوی پایبند بود. روز سه شنبه17 مه، جاثلیق و هیئت همراه در مرکز سازمان و فرهنگ ارتباطات اسلامی با رییس این سازمان، حجت الاسلام محمود محمدی عراقی دیدار کردند. در این دیدار همچنین آیت اللّه تسخیری، رییس سابق این سازمان، آقای میردامادی، رییس مرکز گفت وگوی بین ادیان، و آقای بروجردی، رئیس مرکز گفت وگوی تمدن ها حضور داشتند. بعدازظهر همان روز، جمع کثیری از ارامنهٔ محلهٔ حشمتیه تهران، در خیابان ده متری ارامنه و در کلیسای وارطان مقدس، به پیشواز جاثلیق آرام کشیشیان آمدند. جاثلیق، در مراسم مذهبی ای که در کلیسا برگزار شد، فرمودند: هم زیستی برادرانه و مسالمت آمیز مسلمانان و ارامنه، در یکی از قدیمی ترین محلات تهران، نمونهٔ بارزی از تجلی وحدت و یکپارچگی ملت ایران و همکاری و مشارکت عملی ارامنهٔ کشور در همهٔ عرصه ها و زمینه های علمی، اقتصادی، صنعتی و فنی ایران است. در روز18 مه، احمد مسجد جامعی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، با جاثلیق آرام اول دیدار و گفت وگو کرد. به گزارش خبرگزاری مهر، دو طرف در این دیدار از همکاری، مشارکت و زندگی مسالمت آمیز همهٔ ادیان توحیدی در ایران ابراز رضایت کردند. در این دیدار وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی فرمودند: امیدوارم این گونه رفت وآمدها به نزدیکی بیشتر ادیان توحیدی منجر شود. مسجدجامعی بر لزوم حمایت از میراث معنوی ارامنه تأکید کرد و ادامه داد: نگه داری میراث فرهنگی اقلیت های دینی حفظ بخشی از تاریخ و هویت کشور است. وی یادآور شد: گفت وگوی بین ادیان را نمی توان از فرهنگ جدا کرد و در چارچوب توسعهٔ فرهنگی است که جوامع به سمت دین گام برمی دارند. به همین دلیل، باید به گفت وگوی بین فرهنگ ها اهتمام بیشتری ورزید. بر اساس گزارش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیشوای مذهبی ارامنهٔ جهان نیز در این دیدار گفتند: ارامنه جزو وفادارترین اتباع هر کشور هستند و جامعهٔ ایرانی در طول تاریخ رفتار مناسبی با ارامنه داشته است که نمود این رفتار مسالمت آمیز را می توان در فعالیت های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در طول سال های اخیر دید. وی در پایان از همکاری های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در راستای حمایت از هنرمندان ارمنی، تشکر کرد. در روز 19 مه، جاثلیق آرام اول به همراهی نمایندهٔ ارامنهٔ تهران و شمال در مجلس شورای اسلامی، مهندس گئورگ وارطان، و نمایندگان خلیفه گری ارامنهٔ تهران راهی تبریز شدند. در بدو ورود به تبریز، علاوه بر خلیفهٔ تبریز و مسئولان خلیفه گری ارامنهٔ تبریز، معاون استاندار، سرپرست ادارهٔ فرهنگ و ارشاد اسلامی و سرپرست بخش اقلیت های ادارهٔ فرهنگ و ارشاد اسلامی آن استان به استقبال جاثلیق آمدند. بعد از ورود به تبریز، آن حضرت و هیئت همراه ابتدا وارد کلیسای سرکیس مقدس شدند و پس از انجام مراسم مذهبی جاثلیق برای حضار سخنرانی کردند. همان روز، یک مجتمع مسکونی ای شامل نوزده واحد، به نام ‹‹نارک››، به دست جاثلیق افتتاح شد و بعد از ظهر همان روز، به مناسبت هفتاد و پنجمین سالگرد تأسیس مدرسه دینی سیلیسیه و دهمین سالگرد جاثلیقی آرام اول، مراسم فرهنگی ای در سالن اسکانیان تبریز برگزار شد. در روز 20ماه مه، جاثلیق و هیئت همراه به شهر تاریخی سلماس و سپس ارومیه رفتند و بعد از انجام مراسم مذهبی در کلیساهای هر دو شهر و دیدار با جامعهٔ ارامنه از فرودگاه ارومیه راهی تهران شدند. شنبه21 مه، جاثلیق بازدیدی از کلیسای مریم مقدس در تهران داشتند و بعد از ظهر همان روز، در کلیسای تارگمانچاتس مقدس، بعد از انجام مراسم مذهبی و ایراد وعظ برای جمع کثیری از مردم حاضر در کلیسا، با شرکت در مراسمی فرهنگی، که در سالن اجتماعات در حیاط کلیسا برگزار شد، به چند تن از نخبگان فرهنگی و خیرین نشان افتخار اهدا کردند. گزارش سفر جاثلیق ارامنه به اصفهان در راستای سفر جاثلیق آرام اول به ایران روز یکشنبه22 مه حضرت جاثلیق، به همراهی نمایندهٔ ارامنهٔ جنوب و اصفهان در مجلس شورای اسلامی و اعضای شورای خلیفه گری ارامنهٔ تهران، برای دیداری سه روزه با ارامنهٔ اصفهان راهی این شهر شدند. در بدو ورود به فرودگاه معاون استانداری، آقای شفیعی، سرپرست حوزهٔ اصفهان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلا می، آقای چاکری و سرپرست بخش اقلیت های مذهبی، آقای مظاهری، به همراه خلیفهٔ ارامنهٔ اصفهان و اعضای شورای خلیفه گری اصفهان از ایشان استقبال کردند. در آغاز بازدید از شهر تاریخی اصفهان جناب جاثلیق به کلیسای وانک اصفهان، که جمع کثیری از ارامنه برای استقبال از ایشان در آنجا گرد هم آمده بودند، وارد شدند. در کلیسا ابتدا مراسم مذهبی انجام شد. سپس جاثلیق در حیاط کلیسا و روبه روی بنای یادبود شهدای ارامنه به ایراد سخن پرداختند. ایشان از اصفهان به منزلهٔ مهد فرهنگ تمجید کردند. صبح روز دوشنبه 23 مه، جناب جاثلیق به همراه نمایندهٔ ارامنهٔ جنوب و اصفهان در مجلس شورای اسلامی و نمایندگان شورای خلیفه گری در استانداری اصفهان با استاندار دیدار کردند. در این دیدار دو طرف به بحث و گفت وگو در زمینهٔ گفت وگوی بین ادیان پرداختند و اهمیت گفت وگوی بین ادیان را در دنیای امروز متذکر شدند. همچنین استاندار اصفهان جامعهٔ ارامنهٔ اصفهان را قشری فعال و دلسوز در زمینهٔ فناوری و صنعت دانستند. در این دیدار جاثلیق اصفهان را شهری فرهنگی برشمردند و فرمودند که دین و فرهنگ دو جزئ غیر قابل تفکیک هستند و بهتر است که سومین کنفرانس گفت وگوی بین ادیان در اصفهان برگزار شود. همان روز، جاثلیق و هیئت همراه در کلیسای هوهانس مقدس به انجام مراسم دینی و ایراد سخنرانی پرداختند و از خانهٔ سالمندان اصفهان بازدید کردند. بعد ازظهر همان روز، جاثلیق و هیئت همراه راهی شاهین شهر شدند و مورد استقبال جمع کثیری از ارامنهٔ آن شهر قرار گرفتند. بعد از بازگشت از شاهین شهر، مراسمی به مناسبت دهمین سال انتخاب جاثلیق به این مقام و هفتاد و پنجمین سال تأسیس مدرسهٔ دینی سیلیسی برگزار شد. دراین مراسم جناب جاثلیق، رییس شورای خلیفه گری ارامنهٔ اصفهان، خلیفهٔ ارامنهٔ اصفهان و مدرس مدرسه دینی سیلیسی، که همراه جاثلیق از لبنان به ایران دعوت شده بود، سخنرانی کردند. صبح روز سه شنبه24 مه، جاثلیق از اماکن تاریخی شهر اصفهان بازدید کردند. بعد از ظهر همان روز، ایشان در سالن اجتماعات مدرسهٔ آرمن با جوانان دیدار و به اهمیت گرایش جوانان به دین و نقش دین در جهان امروز اشاره کردند. مراسمی فرهنگی نیز در باشگاه آرارات برگزار شد و صبح روز25 مه، جاثلیق و هیئت همراه به تهران مراجعت کردند. بعدازظهر همان روز، جاثلیق آرام در دیدار با رییس مجلس شورای اسلامی تأکید کردند: مردم سالاری باید از دین شروع شود و تنها با دین استمرار می یابد. به گزارش خبرگزاری مهر در این دیدار حداد عادل با اشاره به این که نمایندگان اقلیت های دینی در مجلس شورای اسلامی از حقوقی برابر با سایر نمایندگان مجلس شورای اسلامی برخوردارند، اقلیت ارامنه را از اقلیت های فعال و کوشا در رشد و اعتلای جمهوری اسلامی ایران دانست. وی اظهار داشت: ما خواهان رشد و پیشرفت ارامنه در ایران هستیم و از حقوق آنها دفاع می کنیم و آنها را بخشی از ملت ایران می دانیم که دارای سرنوشت مشترک با هم هستیم. رییس مجلس در همچنین متهم ساختن جمهوری اسلامی ایران به نادیده گرفتن حقوق بشر، از سوی قدرت های ستمگر، را بی پایه و اساس و ناشی از بغض و کینهٔ آنها دانست و گفت: بدون تردید گناه جمهوری اسلامی ایران نادیده گرفتن حقوق بشر نیست، بلکه دفاع از دین و شائن اجتماعی آن است که ما را آماج حملات سکولاریسم قرار داده است. در ادامه این ملاقات رهبر ارامنهٔ جهان نیز با اظهار رضایت از روابط و هم زیستی مسالمت آمیز ارامنه و مسلمانان در جمهوری اسلامی ایران از این امر تقدیر و تشکر کردند. ایشان همچنین ضمن ابراز خشنودی از حضور در مجلس شورای اسلامی مجلس را نهاد مردم سالاری در ایران دانستند و گفتند: در بسیاری از کشورها مجلس تنها یک نهاد ظاهری و نمایشی است ولی خوشبختانه در جمهوری اسلامی ایران مجلس نماد مردم سالاری است. رهبر ارامنهٔ جهان در پایان از مناسبات دوستانه و نزدیک جمهوری اسلامی ایران و ارمنستان و نقش تهران در حل مشکل قره باغ تقدیر و تشکر کردند. سفر جاثلیق آرام اول، رهبر دینی ارامنهٔ جهان، با صدور بیانیهٔ مشترک بین سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و حوزهٔ عالیهٔ دینی سیلیسی لبنان در مورد ضرورت تداوم گفت وگوی اسلام و مسیحیت به پایان رسید. دو طرف در دیدارهای خود بر ضرورت گفت وگوی ادیان و احیای روحیهٔ ظلم ستیزی ادیان و گسترش عدالت و صلح تأکید کردند. در همین زمینه خبرگزاری مهر این گونه گزارش کرد: جاثلیق آرام اول، پیشوای دینی ارامنهٔ جهان از حوزهٔ عالیه سیلیسی لبنان، که به منظور دیدار چهارده روزه از پیروان کلیسای ملی و مرسلی ارامنهٔ ایران در اولین ساعات بامداد روز پنجشنبه12 ماه مه وارد تهران شده بود بعدازظهر چهارشنبه25 ماه مه (سوم خرداد)، با بدرقهٔ رسمی مسئولان سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و نیز مرکز گفت وگوی ادیان و همچنین برخی مقامات، به اتفاق هیئت همراه خود تهران را به سوی بیروت (آنطیلیاس) ترک کرد. جاثلیق آرام اول در طول اقامت 14 روزهٔ خود در ایران با رؤسای سه قوه دیدارهایی کرد. وی در ملاقات های خود با سیدمحمد خاتمی، رییس جمهور، آیت الله محمود هاشمی شاهرودی، رییس قوهٔ قضائیه، دکتر غلامعلی حداد عادل، رییس مجلس شورای اسلامی و احمد مسجدجامعی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، ضمن بررسی مسائل و مشکلات جامعهٔ ارامنهٔ ایران، حول چهار محور صحبت و گفت و گو کرد. نخستین مسئله ای که رییس شورای جهانی کلیساها در این دیدارها مطرح کردند، بحران هویتی ادیان در جوامع امروز بشری بود. بحرانی که در خلاء معنویت و دین و رواج پدیده های ضد ارزشی، بشریت و رهبران ادیان را با نگرانی ها و تهدیدات جدی مواجه ساخته است. در خصوص این معضل جهانی رهبر دینی ارامنهٔ جهان معتقد است در شرایطی که همهٔ ادیان آسمانی با داشتن ارزش ها و مقدساتی که به دلیل ابراهیمی بودن ریشه های آنها بین آنان مشترک است و مسائل و معضلاتی که همه ادیان را در برابر نگرانی ها و تهدیدات مشترکی قرار داده است نه تنها گفت وگوی ادیان بسیار ضروری و اجتناب ناپذیر است، بلکه در این مقطع زمانی می بایست پا را از حوزهٔ گفت وگو فراتر گذاشت و عملاً برای مقابله با تهدیدات و نگرانی های موجود، با اشتراک مساعی ادیان، خط مشی واحد و سیاست گذاری مشخص و مشترکی را اتخاذ کرد. ایشان بر این باورند که ادیان باید با یکدیگر گفت وگو کنند و یافته هایی را که تاکنون از گفت وگوها منتج شده است با مشارکت و هم فکری و تعمیم و گسترش همکاری ها از قوه به فعل درآورند. موضوع دیگری که از نظر جاثلیق با اهمیت تلقی شد مسئلهٔ احیای روحیهٔ ظلم ستیزی ادیان و گسترش عدالت و صلح مبتنی بر برابری انسان ها و عدالت فراگیر بود. در این مورد ایشان معتقدند که مسئلهٔ صلح و عدالت مسائل سیاسی نیستند بلکه ماهیت دینی دارند و ادیان نقش مهمی در تحقق آنها ایفا می کنند. این که چگونه می توان صلح مبتنی برعدالت برقرار کرد؟ چگونه می توان حقوق بشر را رعایت کرد؟ و یا اینکه جوامع بشری چگونه روابط متقابل خود را بر اساس وظایف، تکالیف و تعهدات و حقوق متقابل پایه ریزی کنند؟ از جمله مسائلی است که باید ادیان با هم اندیشی و تبادل تجربیات، اصول و موازین آن را ترسیم و جوامع را در آن راستا هدایت کنند. جاثلیق آرام اول پیشنهاد خود را در مورد مشارکت عملی و عینی ادیان در چارچوبی به این صورت بیان کردند: در واقع نژادکشی ها، قتل عام ها و کشتارها مسائلی سیاسی نیستند بلکه موضوعاتی معنوی و اخلاقی و مرتبط با حقوق بشرند. ادیان در این مورد حرفی برای گفتن دارند و باید هرگونه اقدام جنایت آمیز، قتل و نژادکشی را محکوم کنند. کشتن نفس آدمی کشتار انسان ها به دست انسان ها، کشتار ارزش های معنوی، دینی و اخلاقی و عدم محکومیت آنها نمی تواند هیچ گونه توجیهی داشته باشد. رییس شورای جهانی کلیساها با اشاره به نودمین سالگرد نژادکشی ارامنه، که در ابتدای قرن بیستم میلادی به دست دولت ترکیهٔ عثمانی صورت پذیرفت، این پرسش را مطرح ساختند، که چرا همهٔ ادیان، فرهنگ ها و تمدن ها، برای شناسایی رسمی و محکومیت نژادکشی و کشتاری که نود سال قبل به منظور امحاء یک ملت به وقوع پیوست با هم متحد نمی شوند؟ هیچ کدام از جنایات و ددمنشی ها با روح و اصول و ارزش های ادیان همخوانی ندارند بنابراین ادیان و رهبران آنها می بایست در جهت رفع بسترهایی که شرایط و مقدمات این گونه جنایات را فراهم می سازند با هم گفت وگو، همکاری و مشارکت عملی داشته باشند. اوضاع فعلی لبنان و مسائل مرتبط با انتخابات پیش روی آن نیز یکی دیگر از دل نگرانی های جاثلیق آرام اول بود. ایشان در این مورد فرمودند: لبنان شرایط داخلی و سیاسی کاملاً متفاوتی دارد. این کشور از جوامع گوناگون تشکیل و بر اساس گفت وگوی عملی اسلام و مسیحیت و توازن پایه ریزی شده است، اما جوامع، خاندان ها و اقوام نیز مواضع خود را دارند. ایشان در بخش دیگری از سخنانشان در این مورد فرمودند: اما در عین حال اطمینان دادم که با توجه به هویت ویژهٔ این کشور و سیر گفتمان بین ادیان و جوامع این مشکلات به زودی برطرف خواهند شد. عمده ترین محورهای پیام های گوناگون پیشوای ارامنهٔ جهان اساساً رویکرد جدید به آموزه های دینی، معنویات و اخلاق دینی و نیز اجرای کامل تعهدات و تکالیف شهروندی و نیز محترم شمردن حقوق و ارزش ها و مقدسات ارامنه بود. پیشوای دینی ارامنهٔ جهان با ذکر این مطلب که در دنیای حاضر حائل های بین معنویات و ارزش های دینی و مردم جوامع بشری را با تهدیدات جدی اخلاقی و معنوی روبه رو کرده است از آنان خواست که با پیروی از تعالیم حضرت عیسی مسیح (ع) و رهنمودهای اساسی کلیسای ارمنی، که نقش عمده ای در حفظ هویت و اصالت های دینی و ملی ارامنهٔ جهان داشته است، به احیای معنویات و تقویت پایه های اساسی جامعه و خانواده بپردازند. ایشان ضمن تقدیر از جمهوری اسلامی ایران برای حفظ میراث فرهنگی و ابنیه دینی و تاریخی ارامنه ایران به برخورد متضاد و برخلاف شئونات انسانی بشریت متمدن برخی کشورهای هم جوار ایران اشاره کرد، که برخلاف ایران، از هیچ اقدامی برای انهدام و محو آثار باستانی، ابنیه تاریخی و میراث فرهنگی ارامنه فروگذاری نمی کنند و قتل عام و جنایت فرهنگی را همچنان ادامه می دهند. جاثلیق آرام اول همچنین دیدارهایی با سفرای کشورهای لبنان، سوریه، واتیکان و ارمنستان داشتند. پیشوای دینی ارامنهٔ جهان همچنین با شرکت در میهمانی شام سفارت جمهوری ارمنستان، که سفرا و نمایندگان سیاسی هفده کشور نیز در آن شرکت داشتند، با بیان مواضع و دیدگاه های خود در مورد مسائل گوناگون از جمله وضعیت ارامنه در ایران، حقوق بشر، جهانی شدن، فقر زدایی و ضرورت تداوم گفت وگوی ادیان، فرهنگ ها و تمدن ها، مسئلهٔ نژادکشی ارامنه در سال1915 م اشاره کردند و از بشریت متمدن که رعایت حقوق بشر را معیار تعادل و توازن عدالت می داند، خواستند که با شناسایی رسمی و محکومیت نسل کشی ارامنه، رسالت خود را در پایبندی به اصل حقوق بشر تحقق بخشند. جاثلیق آرام اول پیش از ترک تهران بیانیهٔ مشترکی را با موضوع گفت وگوی اسلام و مسیحیت بین سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و حوزه عالیه دینی سیلیسی آنطیلیاس لبنان امضائ کرد. این بیانیه که حجت الاسلام محمود محمدی عراقی نیز درمقام رییس شورای سیاست گذاری گفت وگوی ادیان و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی آن را امضاء کردند شامل یک مقدمه و چهار بند است. در مقدمهٔ این بیانیه، آمده است که نخستین دورهٔ گفت وگوهای این دو مرکز در سال 2000م در تهران، دومین دورهٔ آن در سال2004 م در آنطیلیاس لبنان و سومین دورهٔ آن نیز در سال 2005 م در تهران برگزار شده است. در بندهای مورد توافق دو طرف آمده است که گفت وگوی ادیان در شرایط کنونی جهان امری واجب، ضروری و اجتناب ناپذیر است و رهبران و پیروان ادیان الهی باید در فضای تفاهم و احترام متقابل با هم گفت وگو کنند و در شناخت هرچه بیشتر یکدیگر اهتمام ورزند. فراتر از شناخت متقابل، ادیان ضرورتاً باید با هم مشارکت داشته باشند و در مورد نگرانی هایی که بشریت را درگیر خود کرده است خط مشی و اصول واحد و مشترکی ترسیم کنند. براساس یکی دیگر از بندهای این بیانیه اسلام و مسیحیت دارای ارزش های معنوی و اصول ایمانی و اخلاقی مشترکی هستند و باید علیه شرارت هایی که فشار، تعدی، ظلم، فقر و بی عدالتی را بر جوامع انسانی حاکم می کنند مبارزه کنند. دو طرف همچنین بر این مهم تأکید کردند که هرگونه اهانت و هتک حرمت نسبت به مقدسات دینی و ارزش های الهی همهٔ پیامبران و کتب مقدس آسمانی، از سوی هر کس و مقامی که باشد، شدیداً محکوم است. جاثلیق آرام اول، پیشوای دینی ارامنه جهان و رییس شورای جهانی کلیساها، عصر روز چهارشنبه، 25 ماه مه، با بدرقهٔ رسمی حجت الاسلام محمدی عراقی، دکتر عبدالمجید میردامادی، مسئولان نهادهای ذیربط دولتی، اسقف اعظم، سبوه سرکیسیان، خلیفه ارامنه تهران، نمایندگان ارامنه در مجلس شورای اسلامی، رؤسا، نمایندگان و مسئولان شورای خلیفه گری ارامنهٔ تهران و هیئت های وابسته و نیز کاردار سفارت لبنان تهران را به مقصد بیروت ترک کردند. |
فصلنامه فرهنگی پیمان شماره 32
|