هاکوب کاراپتیان (با نام مستعار کاراپنتس) نویسندۀ شهیر ارمنی، در سال 1925/ 1304ش در شهر تبریز متولد شد. پدرش نقاش و مادرش معلم و بازیگر تئاتر بود. پیوند این زوج هنرمند در اوان کودکی‌هاکوب از هم گسست و این حادثه، تأثیر عمیقی بر سراسر زندگی و آثار او بر جای گذاشت.

هاکوب کاراپتیان

هاکوب تحصیلات خود را تا دورۀ دبیرستان در زادگاهش تبریز گذراند و از آن پس به تهران آمد و دیپلم دورۀ متوسطه را از مدرسۀ سن لویی تهران گرفت. وی در سال‌های اقامتش در تهران، در پایه گذاری باشگاه فرهنگی و ورزشی آرارات (تأسیس 1323ش) شرکت فعال داشت. سرود رسمی‌باشگاه آرارات که تا امروز نیز در مراسم داخلی باشگاه خوانده می‌شود، از سروده‌های اوست.

کاراپنتس در سال 1947/1326ش، برای ادامۀ تحصیل راهی آمریکا شد و پس از اخذ درجۀ لیسانس و فوق لیسانس در رشته‌های روزنامه نگاری و روان شناسی از دانشگاه‌های کانزاس ِ میسوری و کلمبیای نیویورک، به مدت بیش از 30 سال، با مقاله‌ها، نقدهای ادبی، داستان‌ها و اشعار خود، با نشریات و مطبوعات انگلیسی زبان، همکاری کرد. طی همین سال‌ها، مقالات و داستان‌های او به زبان ارمنی نیز، در اکثر نشریات ارمنی زبان خارج از جمهوری ارمنستان شوروی، به چاپ می‌رسید. اولین داستان او با عنوان «جنایت صورتی» در روزنامۀ آلیک چاپ تهران انتشار یافت و پس از آن، نقدهای ادبی، مقالات فرهنگی و اجتماعی و داستان‌های کوتاه و بلند او در نشریات ارمنی زبان لبنان، آمریکا، فرانسه، کانادا، سوریه و دیگر کشورها به چاپ رسید.

نخستین مجموعۀ داستان او به نام «نا آشنایان» در سال 1970 در بیروت منتشر شد. این اثر که ماحصل انبوه تجربیات وی در طول زندگی است، فراتر از پختگی نویسنده، نشان دهندۀ فرا رسیدن لحظه‌ای است که در آن «نا آشنایان» پنهان در هزار توی دنیای درون او مجال تجلی می‌یابند.

علاوه بر این، هشت کتاب دیگر به زبان ارمنی از کاراپنتس منتشر شده است که در میان آنها به دو رمان برجستۀ «دختر کارتاژ» و «کتاب آدام» می‌توان اشاره کرد. «دختر کارتاژ» که در سال 1972 در بیروت منتشر شد، فریاد اعتراضی است به شرکت آمریکا در جنگ ویتنام و عواقب فاجعه آمیز این جنگ برای نسل جوان آمریکا.

کاراپنتس در اکتبر 1994/1373ش در آمریکا، دیده از جهان فروبست. در همان سال، اندکی پس از درگذشت نویسنده، ترجمۀ انگلیسی گزیدۀ داستان‌های او در کتاب «بازگشت و ببر[2]» در بوستون آمریکا به چاپ رسید. این کتاب فرصت مناسبی به دست داد تا آثار این تجربه‌گر بزرگِ سبک‌های گوناگون ادبیات ارمنی، در اختیار تعداد بیشتری از ادب دوستان قرار گیرد.

داستانی که ترجمۀ آن را در این شماره می‌خوانید- «بر سر متولدین سال 1925 چه آمد؟» – از کتاب مجموعۀ داستان «رقص جمعی به شیوۀ آمریکایی» برگزیده شده است. در اکثر داستان‌های این مجموعه، زندگی مسخ شده، بدون رویا و بدون عشق آمریکایی به تصویر کشیده شده است.

پی‌نوشت‌ها:

1- Hakob Karapents

2-  Return and Tiger