به نام خداوند حافظ جان ها و روان ها

با عرض سلام و خیر مقدم حضور مدعوان و همکاران محترم برای شرکت در این محفل دوستانه گرچه موضوع دیدارهای سالانهٔ ما به دلیل بر شمردن خشونت برخی انسان ها، چندان خوشایند نیستند اما به هرحال بسیار خرسند خواهیم بود اگر این گونه دیدارها و گفت وگوها به منزلهٔ فتح بابی عمل کند در جهت ره جویی همگانی و جهانی برای خاتمه دادن به بی عدالتی ها، کشتارها و اعمال برخی ستمگران که ناجوانمردانه در حق انسان های بی گناه روا می دارند. بنابراین اجازه بفرمایید سلام و تشکر دوستانهٔ خود را نه تنها به نمایندگی از جامعهٔ ارامنهٔ ایران بلکه از سوی همهٔ ملت های تحت ستم و مستضعف و کسانی که در طول تاریخ به نحوی حقی به ناحق پایمال شده دارند به یکایک شما عزیزان اعلام کنم.

بی تردید، بدون مجازات ماندن عاملان نژادکشی بی رحمانهٔ ارامنه، که به دست حکام دولت ترک های جوان و امپراتور آن دیار صورت پذیرفت، یکی از دلایل تکرار جرم های امروزی است؛ جرم هایی که مردم بی دفاع فلسطین و لبنان و افغانستان و عراق و سیاهان رواندا آنها را با پوست و گوشت خود احساس می کنند. کشتارهایی که هنوز جهان برای مجازات مسببان آنها هیچ حکمی صادر نکرده است.

دولـت تـرکیـهٔ امـروزی که بـه لـحاظ استـمـرار شــخـصیـت حـقـوقـی دولـت هـا مسـئول و پاسخگوی اعمال دولت های پیش از خود است همچنان در انکار واقعیت ها اصرار می ورزد و در عرصهٔ جهانی سعی در وارونه جلوه دادن اعمال صورت گرفته از سوی دولت ترک های جوان دارد.

سخن گفتن در وادی حقوق، برای اژبات موضوع، سعی بنده نیست چراکه حقوق دانان و مورخان بسیاری به این امر پرداخته اند. شمار اندیشمندان ترک تباری که دولت خود را به پذیرش واقعیت و جبران مافات دعوت کرده اند نیز کم نیست. سخن بنده در واقع طرح سئوالی است که با توجه به هم زیستی هزاران سالهٔ ارمنیان ایران با دیگر اقوام این سرزمین پاسخ آن را می توان بدون مراجعه به کتاب ها و مستندات تاریخی دریافت. پاسخی در خور آشنایانی دیرینه.

ایرانیان ارمنی بزرگ ترین اقلیت دینی شناخته شده در جمهوری اسلامی ایران هستند که برخلاف سایر جوامع ارمنی، که بعد از نژادکشی 1915 در سراسر دنیا ایجاد شده اند، از دیر باز تاریخ به منزلهٔ شهروندان این مرز و بوم در پهنهٔ ایران زمین سکنی گزیده اند و در تمام مقاطع مهم و سرنوشت ساز تاریخ ملت ایران همگام و همسو با خواهران و برادران ایــرانــی خـــود به ایــفای وظایــف پرداخته اند. بــنابراین هر ایــرانی شــناختی عمــیق از عکس العمل های انفرادی و اجتماعی ارمنیان دارد. اعتماد ایرانیان به صنعتگران و متخصصان متعهد ارمنی جزو اعتبارات این جامعه محسوب می شود و اصولاً مرحمت و نظر مساعد هم وطنان عزیزمان نسبت به ارمنیان گویای این واقعیت است که این قوم همواره سعی در ایفای وظایف شهروندی خود داشته و خوشبختانه، در اجرای این مهم فرزندان متخصص، متعهد و شجاعی را به میهن تقدیم کرده اند؛ جوانانی که از هیچ کوششی در راه اعتلای اهداف والای کشور دریغ نداشته اند. خصایصی که برشمردم جملگی ریشه در فرهنگ و آموزه های دینی ارمنیان دارد و بـا تغـییر مخـتصات جغرافـیایی مخـدوش نمـی شـود. ارمنـیان 1915 نیـز که تـحـت حـکومت دولت عـثمانی و در سرزمین های اجـدادی خود بـه سر می بردند از این قاعده مستثنی نیستند. آنــها در روزهـای مشـوش جــنگ جــهانــی به عنوان اتباع منـضبـط و قـانـونمـند به ایفای نقش شهروندی خود پرداختند و هر کدام در جایگاه مخصوص خود در تلاش بودند تا در حد توان یـاری رسـان کـشور باشـند. نماینـدگان ارمـنی مـجـلس ترکـیه، پزشکان حاذق، تجار با تجربه، صنتعـگران و… همـگــی سعی در ایجاد پیـش رفـت، آرامـش و امنـیت بـرای ترکیـهٔ عثـمانی داشتند.

دولت ترکیهٔ عثمانی بی شک از معدود دولت های تاریخ است که در راه اجرای اهداف خود برنامهٔ پاکسازی نژادی یکی از اقوام تابعهٔ کشور را طراحی کرده و به اجرا گذاشته است. با نگاهی گذرا به مشکلات مبتلا به ترکیه در آن برههٔ تاریخـی، کـه رهـبران حـزب اتـحاد و تــرقـی شـاهــد فروپـاشـی دولـت عـثمانــی و جـداسـازی سرزمـین های تـرکیهٔ بزرگ بـودند، مـی توان دریـافت که چگونه اعضای این حزب در 13اکتبر 1910 میلادی طی جلسه ای در سِلانیک به این نتیجه رسیدند که اولین قدم برای بازگشت به روزهای اوج و اتحاد سرزمین های ترکـیهٔ بزرگ عـثمانی و در یـک جمله اعتـلای پان تورکیسم همانا از بین بردن کامل مسئلهٔ ارمنی و کل ارمنیان ساکن در سرزمین های شرقی ترکیه است. برنامه ای وحشتناک که فواید آن به نظر دکتر ناظم بسیار بیشتر از هزینه هایش بود و بدین ترتیب قصد نابودی ملتی دیرینه با فرهنگی هزاران ساله رقم خورد تا در زمانی مناسب جامهٔ عمل به خود بپوشد.

آنچه در بالا ذکر شد واقعیتی است که دولت های متوالی ترکیه سعی در کتمان و انکار آن دارند و گزافه گویی هایی چون ((کوچ دسته جمعی به مناطق امن)) و ((شورش علیه دولت مرکزی)) در واقـع کلماتی هـستند که در لغت نـامهٔ دولتمردان ترک جایـگزین ((کـوچ اجباری به بـیابان های مرگ)) و ((دفـاع از جان و نامـوس)) شـده اند. بنـده واقـعاً برای همـهٔ آنانـی که می خـواهند این دروغ را به دنیـا بباورانند که سـه میلیـون نـفـر ارمـنی سـاکـن سرزمین های مادری پس از چند هزار سال زندگی به یکباره و یکروزه به این نتیجه می رسند که باید کوچی دسته جمعی ترتیب دهند و از دولت فخیمهٔ وقت نیز خواهش کنند تا آنان را در این تصمیم یاری رساند متأسفم.

حضار گران مایه، بنده به صراحت اعلام می کنم دولت ترکیه سعی در کتمان وقایع تاریخ دارد و به استحضار شما می رسانم که اژبات این مدعا را نه در کتاب های نگاشته شده به دست شاهدان عینی وقایع، نه در مستندات رسمی سفارتخانه های دولت های خارجی مستقر در ترکیهٔ عثمانی، نه در عکس های تهیه شده از سوی پزشکان شاهد بر نسل کشی و نه در لایحه های تصویب شده در مجالس کشورهای مختلف دنیا، یافته ام. این شواهد جملگی برای استفادهٔ مورخان، محققان، دانشجویان، وکلا، دیپلمات ها و… است نه برای ارمنی زاده ای چون من که شرح وقایع و عمق فجایع اعمال شده را از تعریف های همسایهٔ پیر نجات یافته از قتل عام را شنیده است؛ ارمنی زاده ای که سوگ ملت شهیدش را در داستان ها، اشعار، لالایی ها، مناجات ها، باورها، عقاید و در یک جمله بخشی از فرهنگ نوین خود به همراه نصایح دلنشین مادر به ارث برده است و میراث ما همه چیز است الا انتقام.

ارمنیان درخواستی جز پذیرش واقعیت تاریخ و جبران خسارت های وارد شده نداشته و ندارند حتی هراند دینک، روزنامه نگار فقید ارمنی، هم که چندی پیش در ترکیه ناجوانمردانه به شهادت رسید چیزی جز قبول واقعیت نمی خواست. اما رفتار و منش دولتـمـردان تـرک حـاکی از پـافشـاری شـان بر مـواضـع بـاطل گـذشـته و پیـشـبرد برنـامه هـای پان ترکیستی است. تعدیات و شیطنت هایی که این دولت با کمک متحدان اصلی خود امریکا و اسرائیل نسبت به کشورهای همسایه اعمال می کند نمونه های بارزی در اژبات این مدعاست که ترکیهٔ امروز نیز بنا دارد تا با ترویج باور ضرورت ایجاد ترکیهٔ بزرگ، حتی به قیمت تجزیهٔ کشورهای همسایه، ژئوپولتیک منطقه را به نفع خود تغییر دهد.

بر خود واجب می دانم در مقام یکی از زخم خوردگان اعمال سیاست های ضد بشری و واپس گرای پان ترکیسم توجه شما اندیشمندان و نخبگان عزیز را به وجود این خطر و تهدید شوم در اطراف مرزهای کشورمان جلب و پیشنهاد کنم تا نسبت به حفظ امنیت ملی و تمامیت ارضی و استقلال کشورمان، که خون های زیادی در پای آن ریخته شده و می شود، همواره هشیار باشیم. شاید کوتاه ترین و بهترین راه حل اقدام در جهت محکومیت دولت هایی باشد که برای اعمال غیر انسانی خود مجازات نشده اند. به نظر ملت ارمنی و بسیاری از ملت های دنیا که از دریچهٔ مجالس قانون گذار مواضع خود را اعلام کرده اند یکی از دولت های مزبور دولت ترکیه است و راه حل این مسئله نیز دعوت از دولت ترکیه برای پذیرش منطق مداری، شناسایی رسمی و محکومیت نژادکشی از سوی دولت های همسایه و بالائخص جمهوری اسلامی ایران است اما این مهم امکان پذیر نخواهد شد، جز در سایهٔ رأفت عدالت منشانه و سیاست گذاری و ره یافت منطقی و اصولی دولت و مجلس کشورمان در جهت احقاق حقوق ملت های مستضعف که تجلی آن به تکرار در قانون اساسی کشورمان و فرمایشات مکرر دولتمردان میهن به عینه مشاهده شده است. تاریخ و دنیا شاهدند که ایران و ایرانیان به رعایت حقوق انسان ها و یاری هم نوعان شهره اند. شاید بهترین تجلی این خصیصه را در ابیات شاعر توانای ایرانی بتوان یافت که:

بـنـی آدم اعـضــای یـک پــیــکـرنـد    
            کـه در آفرینش ز یک گوهرند

چو عضوی به درد آورد روزگـار   
          دگـــر عـــضــوهــا را نــمـانــد قــرار

به امید روزی که همهٔ ستمکاران از بیم اتحاد ستمدیدگان و هشیاران بر سر عقل آیند.

پی نوشت ها:

1- متن سخنرانی مهندس گئورگ وارطان، در مراسم یادبود نود و دومین سالگرد نژادکشی ارمنیان. انجمن ارامنهٔ تهران، سه شنبه 28 فروردین1386.

2- مهندس گئورگ وارطان نمایندهٔ ارامنهٔ تهران و شمال کشور در مجلس شورای اسلامی است