نویسنده: ساناز آرین‌فر


فصلنامه فرهنگی پیمان شماره 96

نمـایشـگاه «ریشـه هـا»

منتخبی از آثار نقاشان  ایرانی ـ  ارمنی

ساناز آرین‌فر

پوستر نمایشگاه ریشه ها که به یاد و احترام سرژ آواکیان و با استفاده ازیکی از آثار او خلق شده است.

درباره‌ اشتراکات تاریخـی، فرهنگی و هنـری ایران و ارمنستـان و تحولات هنـری ارمنـیان ایـران از گذشتـه تا به امـروز بسیار گفتـه، شنیـده و نوشـته شـده است. همـسایگان ارمنـی کشور ما، ماننـد ایرانیـان در تمامـی جنبـه‌های زنـدگی با فرهنـگ و هنر همـراه و همنـشین بـوده و هستنـد و ایـن وجـوه مشتـرک و قرابت فرهنگی در میان ‌ارمنـیان ایران بیشتـر مشاهـده شـده و به تعبیـری، ملموس‌تر است. پیوند و همنشینی فرهنگی هنرمندان ایرانی ـ  ارمنی در هنرهایی نظیـر نقاشـی، معماری، مجسمه‌سازی، نگارگری، تـصویـرسـازی و مـوسیقـی از اهـمـیت و جایگاهـی رفیع‌تر برخوردار است و آنچه این همدلـی هنرمنـدانه را عمیـق‌تر و ریشه‌های فرهنگی را مستحکم‌تر می‌کند، تأثیرگذاری هنرمندان ایرانی ـ ارمنی بر هنر معاصر ایران است. هنرمندان ایرانی ـ ارمنی از یک سو در روند وقایع، رویدادها و مسائل هنری ایران مؤثر بوده‌اند و از سوی دیگر، از سنت‌ها، آیین‌ها، الگوها و حتی، جریان‌های هنری معاصر ایران تأثیر پذیرفته‌اند.

این نمایشگاه با پژوهش و گردآوری ساناز آرین فر و کیانوش معتقدی از 8 تا 20 اسفند1399 ش در محل نگارخانه جاوید برگزارشد. دیدگاه اصلی و رویکرد آثار به نمایش‌درآمده با موضوع طبیعت بی‌جان و منظره‌ای از طبیعت بود. در این رویداد، چهل اثر نقاشی از 27 نقاش و هنرمند ایرانی ـ ارمنی به نمایش در آمد. هنرمندانی که آثارشان در این نمایشگاه دیده شد، منتخبی از نقاشان نسل اول و دوم ارمنیان ایران بودند که در شکل‌گیری هنر نوگرای ایران سهم بسزایی داشته‌اند.

شناخـت تاریخ اندیشه ایران بدون شناخـت تاریخ فرهنـگ ارمنیان کاری بس دشـوار است. نقش و حضور ارمنیان ایران در تحولات فکری و هنری ایران مدرن بسیار پررنگ و تأثیرگذار بوده است. این تأثیرگذاری نه تنها در هنر بلکه در صنعت و علوم هم بسیار قابل‌ تأمل است.

در هـر دوره درخـشان تاریـخ هنر ایران، از دوران صفوی تا به امروز، در میان هنرمندان از نقاشان و دیوارنگاران گرفته تا موسیقی‌دانان و هنرمندان هنرهای سنتی با یک نام و شخصیت تأثیرگذار ارمنی مواجه خواهیم شد. هنر تجلی روح ملت‌ها است. اشتراکات فرهنگی و گذشته تاریخی ایرانیان و ارمنیان عامل مهمی در تأثیرگذاری ارمنیان در هنر و … ایران بوده است. این در حالـی است که دیگر اقوام ایرانی، با وجـود اشتراکات فراوان فرهنگـی، چنین تأثیرگذاری‌ای نداشته‌اند.

در این نمـایشگاه آثاری از مارکـو گریگوریان، سونیا بالاسانیان، میشا شهبازیان، ستراک نظریان، ادمان آیوازیان، یرواند نهاپتیان، سمبات درکیورغیان، لئونیت تاشچیان، آلفونس آوانسیان، سرژ آواکیان، سیراک ملکُنیان، گارنیک دِرهاکوپیان، لیلیت تریان، سیمون آیوازیان، هارتون میناسیان، هراچ کاراپتیان، آرمان استپانیان، سروژ بارسقیان، هاکوپ وارطانیان، ویگـن سینانـی، لئو فریدنـی، لئـون نازاریان، لیـدا خانجانیان، آرامازد نازاریان، آرشالویـس آقایان، سـدا آکوپیانـس و کارو دردریان به نمایـش در آمد.

شخصیت‌ها و هنرمندان متعددی از این نمایـشگاه بازدید کـردند از جمله عالی‌جناب اسقف اعظم سبوه سرکیسیان، خلیفه ارمنیان تـهـران و شـمـال، آرا شـاهـوردیان، روبـرت بگلـریان، نورایر آرامیانس، آرشالویس آقایان و …. خانم لئونیت تاشچیان، از نقاشان پیش‌کسوت ارمنی، نیز از بازدیدکنندگان این نمایشگاه بودند.

اسقـف اعظـم در بازدید از نمـایشگاه با ابـراز خرسنـدی عنـوان کـردند: «هنـر حـوزه‌ای فرامـذهبـی و فرا قـومی اسـت. ایـن نمایشـگاه درخـور تمجـید و تقـدیر اسـت. آنچـه در ایـن نمایشگاه به نمایش درآمد، شاهدی بی‌مدعا بر توجه خاص جامعه ایرانی به هنر است».

از مهـم‌ترین هنـرمندانی که اثـر وی در این نمایـشگاه به نمایش در آمد، مارکو گریگوریان بود. مارکـو به نسلی از هنرمندان تعلق دارد که آغازگران تجربه‌های تازه در نقاشی مدرن ایران هستنـد. وی یکی از پیشـروان هنـر مفهومی و پـاپ آرت در ایـران مـحسـوب مـی‌شـود، هنـرمندی که به زیبایی و به بهتـرین شکل، ماده را به معنا تبدیل کرده است. آثار ارزشمنـد و طـرح‌های ناب مارکـو گریگوریان راه تازه‌ای در مسیـر خلـق نوعی نوگـرایی ایرانی گـشود. او هنرمنـدی است که فراتر از دیگر هنرمندان هم‌دوره‌اش در کسوت یک پیشرو ظاهر شد.

پوستـر نمایـشـگاه به یاد هـنـرمند پیش‌کسوت تـازه درگذشتـه، سرژ آواکیان برگرفتـه از یکـی آثار ایشـان طراحـی شده است. این نمایشگاه، با همکاری موزه آرداک مانوکیان و حمایت مالی مجموعه قهوه آرام برگزار شد.

فصلنامه فرهنگی پیمان شماره 96

سال بیست و پنج | تابستان 1400 | 248 صفحه
در این شماره می خوانید:

پناهندگی ارامنه باکو به گیلان

نویسنده: رضا نوزاد فصلنامه فرهنگی پیمان شماره 96 پناهندگي ارامنة باکو به گيلان واکاوي يک کتاب رضا نوزاد متن سخنراني رضا نوزاد در شب رونمايي کتاب پناهندگي ارامنة باکو به...

ارامنه باکو در سایه سار آسمان رشت

نویسنده: مريم ساحلي فصلنامه فرهنگی پیمان شماره 96 ارامنة باکو در سايه‌سار آسمان رشت(1) (نگاهي بر کتاب پناهندگي ارامنة باکو به گيلان) مريم ساحلي   14 سپتامبر 1918م...

میرزا کوچک خان در دوره پناهندگی ارامنه باکو در گیلان

نویسنده: سيد عباس صالحي فصلنامه فرهنگی پیمان شماره 96 مشخصات کتاب‌شناسي نام کتاب: پناهندگي ارامنة باکو به گيلان روايتي مستند از يک بحران انساني شرح گزارش کميتة امداد...

رونمایی از کتاب پناهندگی ارامنه باکو به گیلان، در رشت

نویسنده: الهام کيانپور فصلنامه فرهنگی پیمان شماره 96 رونمايي از کتاب پناهندگي ارامنة باکو به گيلان، در رشت الهام کيانپور(1) نشسـت رونـمايـي  از کتـاب پناهندگي ارامنـة...

معرفی کتاب ارامنه ایران و صنعت نفت تاریخ شفاهی همزیستی مسالمت آمیز در شرکت ـ شهرهای نفتی ایران

نویسنده: يونس صادقي فصلنامه فرهنگی پیمان شماره 96 معرفي کتاب ارامنة ايران و صنعت نفت تاريخ شفاهي هم‌زيستي مسالمت‌آميز در شرکت ـ شهرهاي نفتي ايران يونس صادقي(1)  نام...

معرفی کتاب سرگذشت یک خیابان سیر شکل گیری خیابان سی تیر

نویسنده: مريم ميرزايي فصلنامه فرهنگی پیمان شماره 96 معرفي کتاب سرگذشت يک خيابان سير شکل گيري خيابان سي تير مريم ميرزايي   نام کتاب : سرگذشت يک خيابان سير شکل‌گيري...

مادرم،بخشی از رمان کوتاه ساختمانِ پایینِ باغ

نویسنده: آنوش سارگسيان / ترجمة اميک الکساندري فصلنامه فرهنگی پیمان شماره 96 دربارة نويسنده آنـوش سارگسيـان، نويسنـده، روزنامه‌نگار و مترجـم ارمنـي، متـولد 1971م در...

غریبه ای در شهر داکس

نویسنده: دکتر قوام‌الدين رضوي زاده فصلنامه فرهنگی پیمان شماره 96 غريبه‌اي در شهر داکس(1) دکتر قوام‌الدين رضوي زاده آن روز صبـح، وقتي مه غليظ صبـحگاهي رفته رفته بر طـرف...

دیـر دادیوانـک

نویسنده: شاهن هوسپيان فصلنامه فرهنگی پیمان شماره 96 مجتمع دير دادي‌وانک(1)، که به دليل قرار گرفتن بر روي تپه‌ خوتاوانک(2) نيز ناميده مي‌شود، در آرتساخ واقع شده. اين دير...

جُستاری در تاریخ، فرهنگ و هنر ارمنیان چهارمحال و بختیاری

نویسنده: دکتر عباس قنبري عُديوي فصلنامه فرهنگی پیمان شماره 96 آشنايي با نويسنده عبـاس قنـبري عُديوي، پژوهشگـر فرهنگ مردم و مـدرس دانشگاه، زاده شـدة 1346ش استـان...

نگاهی اجمالی به تاریخچۀ حضور ارمنیان در ایران و فرش ارمنی باف ایران

نویسنده:مايرني هواساپيان فصلنامه فرهنگی پیمان شماره 96 مجموعة تلفظ هماهنگ آواها واصوات، حرکات موزون، نقش کردن پديده‌ها بر روي صخره‌ها و غارها، مراسم پرستش و شکرگزاري،...

مـوزه فـرش ایــران و گفت و گو با پریسا بیضایی، مدیر موزه

نویسنده: گريگور قضاريان فصلنامه فرهنگی پیمان شماره 96 مـوزة فـرش ايــران و گفت و گو با پريسا بيضايي،مدير موزه گريگور قضاريان موزة فرش ايران...

صادق هدایت و آندره سوروگیان

نویسنده: دکتر احمد مدني فصلنامه فرهنگی پیمان شماره 96 صادق هدايت و آندره سوروگيان دکتر احمد مدني در اواسط دي ماه 1309ش، صادق هدايت، که تازه از سفر فرنگ به ايران برگشته...

خاندان باگراتونی از فرش تا عرش

نویسنده: آرپی مانوکیان فصلنامه فرهنگی پیمان شماره 96 هم‌زمان با تحولات سياسي و اقتصادي سدة هشتم ميلادي خاندان‌هاي بزرگ ارمني،(1) که وارث اراضي و املاک فراواني بودند، از...

قالیهای تصویری موزۀ فرش ایران بـا موضـوع مسیـحیـت

نویسنده:نسرين آزادبخش(1) فصلنامه فرهنگی پیمان شماره 96 از جمله هنرهايي که مي‌توان ذوق و ابتکار ايرانيان را با آن شناخت هنر زيباي قالي‌بافي است. موزة فرش امروزه يکي از...