اشاره:

این مقاله در شمارۀ دی ماه سال 1318 مجلۀ موسیقی (دورۀ 1، شمارۀ 10، ص 11-13) منتشر شده و نمونه ای از مقالات روبیک گریگوریان است که با حفظ رسم الخط اصلی و افزودن معانی چند واژه بیگانه در زیرنویس، به نظر خوانندگان می رسانیم.

فریتس کرایسلر، ویولون نوازی که روبیک گریگوریان با شیفتگی از او سخن می گوید،‌ در سال 1940 به نیویورک رفت و از آن پس بیشتر سال های عمر او در آمریکا گذشت. وی در سال 1938 به تابعیت فرانسه در آمد و در سال 1943 تابعیت آمریکا را پذیرفت. کرایسلر به سال 1962در 87 سالگی در نیویورک در گذشت.

امروزه یکی از بزرگترین و مشهورترین موسیقی دان‌ها و وییلونیست‌های دنیا فریتس کرایسلر است.

کرایسلر در 2 فوریه 1875 در شهر وین متولد شد. از بدو کودکی به موسیقی ذوقی فراوان داشت و ابتدا در هنرستان موسیقی پاریس تحت توجه استاد شهیر لامبر ماسار Lambert Massart شروع به آموختن موسیقی کرد و در دوازده سالگی جایزه دولتی “Grand Prix de Rome” را برده بدین وسیله عموم مردم حتی استادان موسیقی را متعجب ساخت. این اولین دفعه بود که پسر دوازده ساله ای موفق باخذ آن جایزه گردید، به همین جهت می توانست چهار سال مجاناً تحصیل کمپوزیسیون Composition کند لذا در هنرستان پاریس تحت توجه استاد عالیمقام لئو دلیب Léo Delibes شروع به آموختن آن نمود و در آنجا یک وییلونیست و موسیقی دان به تمام معنی بار آمد. اولین کنسرت خود را در شهر بادل Badle با موفقیت تمام انجام داد و سپس شروع بسیاحت و کنسرت دادن در شهرهای مختلف اروپا و آمریکا نمود و در تمام این کنسرت ها موفقیت تمام بدست می آورد همین امر موجب شد که یکی از مشهورترین ویرتوئوزهای[1] دنیا گشت. در آمریکا روزنتال  استاد پیانو در شهرت او کوشش فراوان کرد چنانکه کرایسلر بیشتر  شهرت خود را باو مدیون است.

کرایسلر تمام عمر خود را مشغول کنسرت و تصنیفات خود بوده چنانکه هنوز هم مشغول است و آثار او در عالم موسیقی وییلن بمنزله گوهرهای درخشانی جلوه گر هستند.

کرایسلر آثار استادن گذشته را پس از جستجوی زیاد و زحمات طاقت فرسائی جمع کرده و آنها را پس از اصلاح چاپ کرده در کنسرت های خود نیز آنها را می نواخت. از تصنیفات او که یکی از دیگری شیواتر است کاپریس وین نوا “Caprice Viennois” و تامبورن شینوا “Tambourin Chinois” از شاهکارهای او بشمار می روند تصنیفات و آرانژمان های (Les arrangements) [2] او زینت افزای کنسرت های تمام وییلونیست  ها هستند.

کرایسلر، از نقطه نظر استادی،‌ ویرتوئوزی بی نظیر است و تکنیک دست چپ او بی مانند می باشد. تن Ton شیرین و طرز نواختن او مقام و  شخصیت او را در این فن بخوبی ظاهر می سازد. استاد شهیر کارل فلش درباره او می گوید:

« کرایسلر همیشه با آرشه های کوچک و فشار قوی و ویبراتو، حتی در قسمت های تند، می نوازد ».

بتصدیق عموم موسیقی دان های اروپا کنسرت براهمس (Brahms) را کسی بخوبی و شیوایی کرایسلر نمی تواند بنوازد چنانکه کرایسلر را  خدای این کنسرت می دانند.

کنسرت بتهوون را نیز به همان مهارت می نوازد و بهردوی آن کنسرت ها کادانس هائی[3] نوشته است که از بهترین کادانس ها بشمار می  رود.

کرایسلر سنات های وییلون بتهوون را با دقت مطالعه کرده و پس از آنکه آنها را با سلیقه خود مطابقت داده چاپ کرده است.

کرایسلر وییلون را بلند گرفته و آرشه را با دست آزاد می کشد و در موقع نواختن لباس نسبتاً گشاد و بی دگمه می پوشد و قبل از نواختن دست چپ خود را یکدقیقه در آب گرم نگاه می دارد تا انگشتهایش تند و سبک حرکت کنند. سپس وییلون را از سرش بدست گرفته با قدمهای آرام وارد سن می شود. وقتی که شروع به نواختن می کند قیافه نجیب او در انظار شنوندگان جلوه می کند و گوئی آنها را هیپنوز می کند[4]. وییلون را بقشنگی و سبکی می نوازد. کف زدن های شنوندگان را با تبسم های شیرین و حرکت سر جواب می دهد. هرگز آهنگ ها را تکرار نمی کند و از برنامه تجاوز نمی نماید. در بیان عظمت او همین کافی است که ویرتوئوز مشهور ایزائی سنات شماره چهار در می کوچک خود را باو تقدیم کرده.

کرایسلر اکنون در مرحله شصت و چهارم زندگی است و با وجود این در قیافه او آثاری از پیری مشاهده نمی شود و از حیث معاش کاملاً بی نیاز است چه عایدات تصنیفات او بقدری است که از هر حیث معیشت او را کفایت می کند. هنوز هم گاهی کنسرت می دهد و زیادی سن او تغییری در شیوایی آهنگ هایش نداده است.

پی‌نوشت‌ها:

1- نوازنده چیره دست با توانایی فوق العاده.

2- تنظیم آهنگ

3- قطعه مؤخره برای یک اثر موسیقی

4- هیپنوتیزم می کند، مسحور و مفتون می کند.