فصلنامه فرهنگی پیمان شماره ۱
شعر بختیاری
در اواخر سال ۱۹۹۵ (۱۳۷۴) در کپنهاگ، از سوی آکادمی علوم و ادبیات دانمارک، کتابی به نام شعر بختیاری (Poetry of the Baxtiaris) به زبان انگلیسی منتشر شد. این کتاب کار مشترک فریدون وهمن و خاورشناس ارمنستان گارنیک آساتوریان است که خوانندگان ما با نام وی آشنائی دارند. پیشگفتار کتاب، ترجمۀ انگلیسی اشعار و پینویسها به قلم این محققان است.
زمینۀ اصلی کتاب از مجموعۀ دی.ال.لوریمر (D.L.Lorimer) گرفته شده و بخشی است از سلسله انتشارات موسوم به «مطالب برای گویش جنوبی ایران از مجموعۀ دی.ال.لوریمر». این کتاب حاوی ۲۷ منظومۀ عاشقانه، اشعار مجلسی عروسی، تغزلی، لالائی و مرثیه و سوگنامه است که از مجموعه «لوریمر» انتخاب شده است. لوریمر این مجموعه را در حدود یک قرن پیش گرد آورده است. وی در دهۀ اول قرن حاضر به سمت معاون کاردار بریتانیا در جنوب ایران میزیسته است.
در پیشگفتار کتاب از منشأ قوم بختیاری، توزیع جمعیت، شاخهها، باورهای دینی و آداب زندگی آنها سخن به میان آمده است، مؤلفان آنگاه به گویش بختیاری پرداخته آن را در ردۀ گویشهای گروه جنوب غربی زبان فارسی شمرده و از شاخههای فرعی گویش لُری محسوب داشتهاند. نویسندگان، این گروه گویشها را از گروه گویشهای شمالیِ کُردی (کورمانژی، سورانی، مُکری، اردلانی و غیره) و گروه گویشهای خزری (طالشی، هرزنی (هرزندی)، افتری، زازائی-یادیملی-گورانی و غیره) متمایز میشمارند. این نتیجهگیری بر مبنای قواعد زبانشناسی-تاریخی بدست آمده است.
در پیشگفتار، زبان شعری و آوانویسی بختیاری نیز مورد بررسی قرار گرفته است.
آنگاه، بیست و هفت اثر منظوم، به زبان اصلی آورده شده و سپس ترجمۀ انگلیسی آنها درج شده است. اصل قطعات بدون هیچگونه دستهبندی آورده شده ولی در ترجمه برحسب نوع اثر طبقهبندی شده است-عاشقانهها و قصیدهها (۱۸ اثر)، اشعار مجلسی عروسی (۲ اثر)، لالائی (۳ اثر)، مرثیهها (۴ اثر).
کتاب دارای پینویسهای گسترده و فهرست منابع و مآخذ است. سخن دربارۀ ترجمه اشعار را به ادیبان و شاعران آشنا به هر دو زبان واگذار میکنیم.