نویسنده: ساناز آرین فر (1)

فصلنامه فرهنگی پیمان شماره 97

سرژ آواکیان (تولد1317ش تبریز ـ وفات1399ش تهران) (2)

1348ش / 1969م اخذ دیپلم عالی نقاشی از دانشگاه هنر لندن

1974م/ 1353ش فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد گرافیک از دانشکده هنرهای زیبای کرایدون لندن

1970م/ 1349ش اولین ایرانی عضو انجمن طراحان انگلستان L.S.I.A.D (با موفقیت در کنکور SIAD)

1353ش شروع به فعالیت حرفه‌ای طراحی گرافیک پس از بازگشت به ایران

1358ش مدرس و عضو رسمی هیئت علمی دانشگاه هنرتهران، رشته گرافیک

ـ بنیان‌گذار زیرمجموعه‌های جدید گرافیک چون طراحی حروف، گرافیک تلویزیونی، گرافیک محیطی، بسته بندی، چاپ سیلک، صفحه‌آرایی، شناخت ابزار و خصوصاً استفاده و ترویج ایربراش.

استاد راهنما، مشاور و داور بیش از پنجاه عنوان از پایان نامه‌های دانشجویی

ـ طراحی بیش از پنجاه عنوان پوستر تئاتر و سایر رویدادهای فرهنگی

ـ مشاور هنری در سال‌های نخست چاپ و انتشار فصلنامه فرهنگی پیمان.

ـ طراحی بیش از پنجاه عنوان لوگو و اوراق اداری صنایع مختلف از جمله کارخانه‌های سنگرکار، ساراول، پشم سنگ، مینو، شرکت صنایع شیر ایران، شرکت داده پردازی ایران و…

ـ پژوهش نظری و عملی بر روی طراحی حروف فارسی و ارمنی، به عنوان یکی از شاخص‌ترین فعالیت‌هایش (هم اکنون طراحی حروف روزنامه آلیک تهران، از آثار به جا مانده از سرژ آواکیان است).

ـ آثارش در موزه هنرهای معاصر تهران، موزه معاصر ارمنستان(ایروان) و موزه آرداک مانوکیان نگهداری می‌شود.

ـ شرکت در نمایشگاه‌ها و رویدادهای هنری از جمله:

1336ش شرکت در نمایشگاه استتیک تهران (بنیان‌گذاری شده توسط مارکو گریگوریان)

1337ش شرکت در اولین بی‌ینال تهران

1341ش شرکت در سومین بی‌ینال تهران

1347ش شرکت در نمایشگاه دانشکده هنرهای زیبای ایلینگ لندن

1348 ش شرکت در نمایشگاه دانشکده هنرهای زیبای کریدون لندن

1350 ش شرکت درنمایشگاه گالری دودو در تهران

1353ش برگزاری نمایشگاه انفرادی نقاشی در گالری زروان

1353ش برگزاری نمایشگاه انفرادی نقاشی در گالری کلوپ ارامنه تهران

1354ش شرکت در نمایشگاه هنرمندان معاصر ایران (به مناسبت جشن فرهنگ وهنر)

1369ش شرکت در اولین دوسالانه گرافیک معاصر، موزه هنرهای معاصر تهران

1371 ش شرکت در دومین دوسالانه گرافیک معاصر، موزه هنرهای معاصر تهران

1380ش شرکت در نمایشگاه هنر معاصر ارمنستان، «نقاشان نوگرای ایرانی ـ ارمنی»

1395 ش شرکت در نمایشگاه آثار پیشگامان ایرانی ـ ارمنی هنر معاصر ایران، « دیدار»

1398ش شرکت در ششمین دوره دوسالانه سرو نقره‌ای

1398ش شرکت در نمایشگاه هنرمندان تأثیرگذار ایرانی ـ ارمنی(ایراناهایر)

و…

سرژ آواکیان در 1317ش در خانواده‌ای ایرانی ارمنی در محله بارناواک تبریز چشم به جهان گشود. در کودکی همراه خانواده به تهران آمد و مشغول تحصیل شد. برای ادامه تحصیل به لندن رفت و با مدرک کارشناسی ارشد در رشته گرافیک از دانشگاه هنرهای زیبای کرایدون لندن فارغ‌التحصیل شد. بعد از اتمام تحصیلات تکمیلی، به ایران بازگشت و فعالیت حرفه‌ای خود را آغاز کرد.

آواکیان پس از بازگشت به ایران، عضو هیئت علمی دانشگاه هنر شد و در این دانشگاه، شروع به تدریس کرد. او که از هنرمندان نسل اول طراحی گرافیک در ایران است، زیرمجموعه‌های جدید گرافیک مانند طراحی حروف، گرافیک تلویزیونی، گرافیک محیطی، بسته‌بندی، چاپ سیـلک، صفحـه‌آرایـی، شناخـت ابزار و بـه‌ویـژه، استفـاده از قلـم بـادی را در دانشگاه هنر بنیان نهـاد و ترویـج کـرد.

از تخـصص‌هـای مهـم او اجـرای چاپ سیـلک بود که با دقـت و مهارتـی خـاص آن را انـجـام مـی‌داد. او جــزو اولیـن کسانـی بود که از چـاپ سیـلک همـچون روشی هنـری استفاده کرد.

آواکیان پوسترهای بسیاری برای تئاتـر طراحـی و بیشتر آنـها را نیـز به شیوه سیلک چاپ و تکثیـر کرده است. او طـراحی بیش از پنجـاه پوستـر تئاتر و طراحی و اجرای بیش از چهل پوستر سیلک اسکرین با موضوعات فرهنگی هنری را در کارنامه خود دارد که بیشتر آنهـا را برای تئاترهای باشگاه فرهنگـی ورزشی آرارات انجام داده.

آواکـیان، از آغاز فعالیـت حرفـه‌ای خـود، در زمینه کارهای گرافیکی با باشگاه فرهنگی ورزشی آرارات همکاری می‌کرد و عضو قدیمی و همیشگی باشگاه بود و تا پیـش از شروع همه‌گیری کـرونا هر هفتـه روزهای جمعـه در باشگاه حـضورداشت. وی مدتی نیز، مشاور هنری فصلنامه پیمان بود.

از دیگر تخصص‌های او صحافی کـتاب بـود. او بـه صحـافـی سنـتی بسیـار علاقـه‌مند بود و ابـزار و وسـایـل آن را نیـز در مجموعه‌اش داشت.

از شاخص‌ترین کارهای او مطالعه و پـژوهـش بـر روی طـراحی حـروف فـارسـی و ارمـنـی اسـت کـه در ادامـه تحـقیقـات فـراوان بـر روی الفـبـای زبـان‌های مخـتلف صورت گرفته.

او طراحی بیش از پنجاه نمونه از اوراق اداری صنایع مختلف مانند کارخانه سنگرکار، ساراول، پشم سنگ، مینو، شرکت صنایع شیر ایران، شرکت داده‌پردازی ایران و… همچنین طراحی بیش از صد نماد برای موضوعات مختلف را در کارنامه حرفه‌ای خود دارد. از مهم‌ترین و آشناترین کارهای وی می‌توان به مجموعه‌طراحی‌ها و کارهای تبلیغاتی وی برای شرکت مینو، از جمله طراحی نماد و بسته پفک نمکی و آدامس شیک و طراحی بسته‌بندی صنایع شیر ایران اشاره کرد.

آواکیان علاوه بر هنرمند بودن و معلم بودن مجموعه‌دار بزرگی نیز بود. مجموعه گرامافون‌های او بسیار شاخص است و خودش نیز علاقه فراوانی به آنها داشت. با وجود اینکه سرژ را بیشتر با آثار گرافیکی‌اش می‌شناسیم نقاشی‌ها و طراحی‌هایی نیز از او برجای مانده که شماری از آنها در نگارخانه‌ها و تعدادی از آثارش نیز در چند موزه بین‌المللی و مجموعه شخصی نگهداری می‌شود از جمله در موزه هنرهای معاصر تهران، موزه هنرهای معاصر ایروان، موزه آرداک مانوکیان و… .

او گرافیک را مجموعـه توان ذهنـی، احساسات قلبـی و قـوت دست انسان مـی‌دانست، قابلیـت‌هایی که معادل و جایگزینی در دنیای ماشینی امروز ندارد. آواکیان با تسلطی که بر نقاشی و طراحی داشت و با علاقه فراوانش به آنها به زیبایی و با قدرت از خط و رنگ استفاده می‌کرد اما با وجود علاقه فراوانش به استفاده از خطوط و رنگ‌ها، در آثار حرفه‌ای او در طراحی گرافیک، سادگی و ایجاز در استفاده از عناصر تصویری حرف اول را می‌زند.

در نخستین سالگرد درگذشت سرژ آواکیان، هنرمند و استاد پیش‌کسوت رشته گرافیک، برای ادای احترام به وی و پاسداشت پنجاه سال فعالیت حرفه‌ای و تدریس گرافیک و تربیت شاگردان بی‌شمار نمایشگاه پوستری به یادبود او برگزار کردیم. نمایشگاه با نام ساده رنگی به میزبانی انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران، که آواکیان از اعضای قدیمی و افتخاری آن بود و با آثاری از شاگردان، همکاران و تعدادی از هنرمندان طراح گرافیک معاصر در موزه گرافیک ایران برگزار شد.

در بهار 1400ش، از جمعی از هنرمندان دعوت به عمل آوردیم که به یاد و احترام سرژ آواکیان ما را در برگزاری این نمایشگاه همراهی کنند. از 55 هنرمند دعوت‌شده 43 نفر آثار خود را به دبیرخانه نمایشگاه فرستادند. در این نمایشگاه، علاوه بر46 اثر ارسالی، تعدادی از پوسترهای سرژ آواکیان، ابزار شخصی، طراحی جلد کتاب‌ها و بسته‌های تبلیغاتی‌ای که مربوط به شرکت‌های ساراول، مینو و صنایع شیر ایران بود نیز به نمایش درآمد.

نمایشگاه با حمایت سازمان زیباسازی شهرتهران؛ باشگاه فرهنگی ورزشی آرارات؛ انجمن دانشگاهیان ارامنه ایران؛ روزنامه آلیک؛ جناب آقای آرا شاوِردیان، نماینده محترم ارمنیان تهران و شمال کشور در مجلس شورای اسلامی؛ استودیو فا؛ و مجتمع چاپ دیجیتال کوفا از 8 مهر 1400ش به مدت یک‌ ماه در موزه گرافیک ایران بر پا شد. مدیر هنری و طراح تبلیغات این نمایشگاه خانم ریحانه شیخ بهائی بودند.

به دعوت هیئت مدیره باشگاه فرهنگی ورزشی آرارات تهران، به احترام و یاد سرژ، از اعضای ثابت باشگاه، از 5 آذر 1400ش نمایشگاه به مدت یک هفته در گالری خاژاک آرزومانیان برای بازدید عموم بازگشایی شد. مدیر هنری و طراح تبلیغات این نمایشگاه آقای آراگاتس سیمونیان بودند.

مهنوش مشیری، لادن رضایی، فاطمه کرکه‌آبادی، مهردخت دارابی، نسرین بنیادی، آرپا هاکوپیان، مدیا کاراپتیان، مریم کهوند، سیما مشتاقی، فاطمه ملک افضلی، نوشین ناظمان، سونیا نواب، قباد شیوا، مصطفی اوجی، فرزاد ادیبی، اونیش امین‌الهی، ادیک بغوسیان، علی بوذری، احسان پارسا، کوروش پارسانژاد، فرشید پارسی‌کیا، آرا ترهاروتونیان، آلفرد بابایی، اسدالله چهره‌پرداز، علی خسروی، علی خورشیدپور، اردشیر میرمُنگره، سیروس سلیمی، مازیار زند، محسن سلیمانی، مهدی فاتحی، اشکان قازانچایی، کوروش قاضی مراد، مجید عباسی، کیانوش غریب‌پور، مجید کاشانی، حسن کریم‌زاده، بهروز کیانی، اهورا محمدی، ایرج میرزاعلیخانی و حسین نوروزی هنرمندانی بودند که با آثار خود در این نمایشگاه شرکت کردند.

در روز افتتاحیه، نمایشگاه با سخنان اسقف اعظم عالی‌جناب سبوه سرکسیان، اسقف اعظم ارمنیان تهران؛ خانم فاطمه کرکه‌آبادی، رئیس هشتمین هیئت مدیره انجمن صنفی طراحان گرافیک؛ ساناز آرین‌فر، دبیر نمایشگاه؛ آقای روبرت بگلریان، نماینده ارمنیان اصفهان و جنوب کشور در مجلس شورای اسلامی؛ و آقای کریمی، مستندساز و از شاگردان آواکیان و با حضور هنرمندان شرکت‌کننده در نمایشگاه و جمعی از میهمانان از جمله آقای دکتر حق‌شناس؛ اعضای محترم شورای خلیفه‌گری ارامنه تهران و شمال؛ و آقای هادی مظفری، مدیرکل هنرهای تجسمی وزارت ارشاد اسلامی، بازگشایی شد.

آثار خلق‌شده برای این نمایشگاه ادای دینی است به سرژِ گرافیک ایران، برای سرژی که شاید معلم تک تک این هنرمندان نبوده اما تأثیر آموزش‌ها و یافته‌های او در گرافیک امروز ایران روشن است.

نامش ماندگار.

پیـام‌های حامیـان و برگزارکننـدگان نمایشگاه ساده رنگی

چاپ شده در کتاب سرژ آواکیان: ساده رنگی

یادبود اولین سال در گذشت سرژ آواکیان، طراح گرافیک

پیـام‌های حامیـان و برگزارکننـدگان نمایشگاه سادۀ رنگی چاپ شده در کتاب سرژ آواکیان: سادۀ رنگی یادبود اولین سال در گذشت سرژ آواکیان، طراح گرافیک

سرژ؛ معلم شور و اشتیاق و سادگی

فاطمه کرکه آبادی

رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران

در دوران دانشجویی و در میانه دهه هفتاد، گاه‌گاهی در بین دانشجویان نام سرژ را به عنوان یکی از افراد مطرح حرفه گرافیک می‌شنیدم. آن زمان منابع ما محدود بود و نمی‌شد که با یک جستجوی ساده در اینترنت مطلبی درباره گرافیک ایران یا بزرگان آن پیدا کرد.

پس از سال‌ها برای اولین بار سرژ را در دبیر‌خانه نمایشگاه سرو نقره‌ای 98 دیدم، با خانم آرین‌فر به دبیرخانه سرو آمده بود، به همراه آلبوم کلکسیون گرامافون‌هایش، نشست و با شور و اشتیاق، از گرامافون‌هایش سخن گفت و شگفتا که هر کدام از گرامافون‌ها داستان یا خاطره‌ای با خود داشت، داستانی که به سادگی و با احساسات بیان می‌شد و هر کدام از آنها را به چیزی ورای یک گرامافون با ارزشی مادی تبدیل می‌کرد.

آنجا بود که فهمیدم که آن چه تمام سال ها او را نامدار کرده است همین شور، سادگی و شیفتگی به مناسبات و احساسات انسانی است، همان چیزی که باعث شد آثار گرافیکی او آگاهانه و برای احترام به شعور مخاطب در نهایت سادگی طراحی شوند و همان سادگی آن ها را برای نسل ها ماندگار کند و همان چیزی که باعث شد ذهن جستجوگرش آرام نگیرد و در بسیاری از حیطه های جدیدِ این حرفه خود را بیازماید و نه تنها خود، آن ها را تجربه کند بلکه با اصرار او این موضوعات به موارد درسی رشته گرافیک اضافه شود و باز خود برای اطمینان از انجام آنها، داوطلبانه تدریسشان را به عهده گیرد و این چنین چندین نسل از طراحان گرافیک ایران را تربیت کند.

و سپاس فراوان از خانم ساناز آرین‌فر که به دلیل تعلق خاطر به سرژ آواکیان و با روحیه و اشتیاقی مثال‌زدنی همچون خود او، ایده اولیه برپایی این نمایشگاه را جهت بزرگداشت سالگرد درگذشتش به انجمن پیشنهاد کردند و چه خرسندم که ما، هیئت مدیره دوره هشتم انجمن، با علاقه قلبی به سرژِ عزیز، برپایی این نمایشگاه را پذیرفتیم و برای برگزاری آن همت کردیم، برای سرژی که شاید معلم تک تک ما نبود، اما تأثیرات آموزش و یافته‌های او در گرافیک امروز ایران روشن است.

سرژِ گرافیک ایران

ساناز آرین فر

دبیر نمایشگاه

بارها اسم سرژ آواکیان را شنیده بودم اما اولین‌بار او را در غروب یک روز جمعه و در یک گالری، با شلوار جین آبی و یک اورکت سبز سربازی، در حالی که با نگاهی دقیق آثار نمایشگاه را وارسی می‌کرد، دیدم. سال 1395ش، که تصمیم به برگزاری نمایشگاهی از چند پیشکسوت ایرانی ـ ارمنی درگالری مریم گرفتم، از نزدیک با سرژآواکیان مرتبط شدم. مردی کم‌حرف با نگاهی عمیق با دریایی از دانسته‌های طراحی گرافیک. هنرمندی که افکار و احساسات خود را با زبانِ خط و رنگ بیان می‌کند. او معتقد بود، ایجاز در کلام مشکل‌تر از طویل‌نگاری است و ساده بودن در طراحی بس پیچیده.

سرژِ گرافیک ایران ساده بودن را دوست داشت و آثارش را بر همین مبنا خلق می‌کرد؛ مانند خودش ساده و صادق.

سرژ آواکیان در روز سه‌شنبه 18شهریورماه1399ش، چشم از جهان فروبست. به یاد و احترام روح بزرگ و نام ماندگار او و با حمایت انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران، انجمن دانشگاهیان ارامنه ایران، باشگاه فرهنگی ورزشی آرارات و چاپخانه آلیک، تصمیم گرفته شد که در اولین سالگرد درگذشتش، نمایشگاه پوستر یادبودی با نام « ساده رنگی» برگزار کنیم. ضمن تشکر از تمام هنرمندانی که در این رویداد و در این شرایط سخت مارا همراهی کردند، برخود لازم می‌دانم از حمایت و لطف هیئت مدیره وقت انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران، به ویژه سرکار خانم فاطمه کرکه‌آبادی، رئیس هیئت مدیره و سرکار خانم مهردخت دارابی، دبیر هیئت مدیره، که در تمام لحظه‌های این رویداد من را همراهی و حمایت کردند؛ موزه گرافیک ایران و تمام حامیان این رویداد، سپاسگزاری کنم. همچنین، لازم می‌دانم بابت تمامی حمایت‌های جناب آقای شاپین آبرامیان، رئیس انجمن دانشگاهیان ارامنه ایران، از ایشان نیز تشکری ویژه داشته باشم.

تشکر از سرکار خانم ریحانه شیخ بهائی که مدیریت هنری این رویداد را پذیرفتند. در آخر سخن، از بازماندگان استاد سرژ آواکیان که ضمن همراهی در این رویداد در یک سال گذشته همواره برای نگهداری آثار و اسناد سرژ آواکیان و زنده نگهداشتن نام او، در تلاش هستند، سپاسگزارم.

بارون سرژ آواکیان، برای همیشه جایت در بین دوستدارانت خالی است.

تنوع حوزه‌ها در اوج سادگی

هیئت مدیره انجمن دانشگاهیان ارامنه ایران

براستی که بهترین و مناسب‌ترین عبارت برای توصیف خصوصیات شخصیتی و هنری سرژ آواکیان، همان نام او یعنی « سرژ» است.

چند وجهی بودن هنرمند، حوزه‌های متنوع ذهنی و فکری وآثار متعدد سرژ همگی در یک چیز مشترک‌اند؛ سادگی!

شایان ذکر است که مشخصه‌های بارز زیبایی و کمال البته در کنار عنصر سادگی غیر‌قابل‌انکار هستند، بطوری‌که تجمیع این مشخصه‌ها و پارامترها و آنالیز چند اثر این معلمِ مخترع، حتی یک شخص غیر هنری را می‌تواند تبدیل به کارشناس مخلوقات و دنیای سرژ کند.

خاص بودن آواکیان فقط شامل وسایل نقلیه شخصی، کلکسیون های مختلف، جامه، آثار و پیشگام بودن او در حیطه‌های کاری گرافیک نبوده و این صفت همچنین با روابط دانشجویان و کلاس‌های تدریس سرژ نیز در آمیخته شده بود.

دوره‌های آموزشی هنری سرژ در انجمن دانشگاهیان ارامنه ایران هم از این دسته مستثنی نبود.کلاس‌هایی که بر خلاف بقیه با نام گروه یا موضوع مورد آموزش بیان نمی‌شد، بلکه سال‌های متوالی با یک تیتر ذکر می شد ؛

« کلاس سرژ» ، کلاسی که باز هم از لحاظ فضا و محل برگزاری عجیب و خاص بود؛ سالن اصلی انجمن ـ روی سن !

دانشجویان و اعضای کلاس در کمال احترام و دوستی با استاد در تکاپوی یادگیری از سرژ بودند، استادی که همانند آثارش ساده و کم حرف بود و شاگردانی که اکنون اکثراً تبدیل به هنرمندان متشخصی شده و هر کدام در نقاط مختلفی از کره خاکی مشغول خلق آثار به سبک خودشان هستند.از آن کلاس‌ها اما در انجمن فقط خاطراتش ماند و چند بوم و تمرین طراحی شاگردان….

یادش گرامی

با سپاس بی شمار از سرکار خانم ساناز آرین‌فر و کلیه بزرگواران، هنرمندان و دوستانی که در برگزاری نمایشگاه پوستر سرژ آواکیان در پائیز 1400 نقش داشتند و لطف خود را دریغ نکردند.

پیام نماینده

آرا شاوردیان

نماینده مسیحیان ارمنی تهران و شمال ایران در مجلس شورای اسلامی

نواختن یک قطعه موسیقی، بازی کردن یک سکانس از یک فیلم یا کشیدن یک نقاشی گاهی چنان خاطره‌انگیز می‌شود که نیازی به تعریف ندارد.

هنر یکی از نعمات الهی است که در وجود بشر به ودیعه گذاشته است، هنر می‌تواند انسان را به متعالی‌ترین درجات انسانیت نائل آورد، چه بسیار هنرمندانی که با پیمودن این راه، مهر تأیید بر این نعمت الهی زده و کیمیای وجودی انسانیت را در خود کشف کرده‌اند.

بی‌شک سرژ آواکیان یکی از این هنرمندان بود. هنرمندی که خود را در خاطره ما با کارهایش جاودانه کرد. هنرمندی که حتی با رفتنش، همچنان آثار او به عنوان کلاس درس برای نو‌آموزان و دانشجویان عرصه هنر و گرافیک بجا مانده است.

در واقع این جمله برای اوست،

برای سرژ: « انسان زیبا است، بواسطه کارهای زیبای خود».

این یادنامـه برای سرژ آواکـیان است،

از دوستان قدیمـی ما در باشـگاه آرارت

باشگاه فرهنگی ورزشی آرارات

سرژ استاد بود، می‌دانستیم. هنرمند بود، از آن هنرمند‌های ممتاز. معلم هم بود معلم بسیاری از کسانی که این یادنامه را می‌خوانند و از پیشگامان طراحی گرافیک هم بود، این را هم می‌دانستیم. ولی برای ما اعضای باشگاه آرارات، سرژ بدون شک از پیش‌کسوتانمان بود. با شش دهه خاطرات مشترک.

از نسل آن دسته از هنرمندانی بود که با نقاش و معمار همنشینی داشت. با آنانی که نمایش بر صحنه می‌بردند و نوازنده و خواننده را رهبری می‌کردند هم دوست بود. این جمع خوبان خوب می‌دانستند رسم معاشرت کردن با هم را. بلد بودند گروهی هنرمند باشند که اولین باشند. با هم تجربه کنند و اتفاق جدید بسازند. در خیابان شاه، کوچه نوبهار گعده داشتند. با هم یاد می‌گرفتند و خلق می‌کردند. این اهالی هنر آن روزها آنقدر خوب بودند که بهترین روزهای بخش هنری و فرهنگی آرارات را ساختند.

برای از سرژ گفتن همیشه هم لازم نیست از پفک نمکی مینو و آدامس شیکش یاد کنیم یا آن گاو مهربان روی قوطی شیر را. او برای ما در آرارت به اندازه کافی خاطره ساخته و هنرش را به یادگار

گذاشته آنقدر که نامش در یاد همه ما تصویر باشد. تصویر پوسترهای نمایش‌های آرامائـیس آقامالیان

مثل قلب من در کوهستان و مردن چقدر سخت است یا کتاب‌های سال‌ پرمعنای گذشته‌مان در باشگاه.

آخرین بار در همین آرارات دیدیمش، در کسوت داور یک جشنواره هنری رقابتی برای نوجوانان. هنوز هم معلم بود و معلمی می‌کرد. زیر آفتاب نشسته بود، برایمان از رؤیاهایش می‌گفت. از اینکه دوست دارد موزه‌ای در اینجا بسازد تا مجموعه گرامافون‌هایش را در آن به تماشای مردم بگذارد. موقع خداحافظی سوار مینی ماینر قرمزش شد که همان جای همیشگی پارک بود و رفت.

امروز جای او و مینی ماینر قرمزش بیش از همیشه خالی است.

آلبوم تصاویر نمایشگاه ساده رنگی

در موزه گرافیک