شاعری با نیم قرن پیشینه سخن سرایی

نویسنده:ادوارد هاروطونیانس


فصلنامه فرهنگی پیمان شماره 90-89

آلمین نام ادبی آلبرت میناسیان است که می توان گفت جایگـزین نام او شـده و کمتـر کـسی او را به نام اصلـی مـی شناسد. او در ‏‏1331ش/ 1952م در تهران زاده شده، از نوجوانی به سرودن شعر به زبان مادری پرداخته و نخستین شعرهایـش را در مجلـه ارمنی زبان ‏آلیک نوجوانان،که به صورت دوهفتگی از سوی مؤسسه آلیک انتشار می یافت، به چاپ رسانده است. ‏   

نخـستین دفتـر شعر آلمـین، با عنـوان تپـشها، در 1355ش در تـهران انتشار یافـت و ایـن آغـاز حـضـور مستمـر او در عرصـه شعـر و ادب ارمنـی ‏بوده است. از آن پس دیگر دفترهای شعر او با عنوان های‎ سرمست از نور(1357ش)، ماده عشق (1360ش)، و نور پدید آمد (1370ش)، ‏کتاب کودکی من (1380ش)، پرتو ستارگان (1383ش)، مرا به یاد خواهید آورد (1386ش)، به ناآشنایانم (1388ش)، آرامش چمنزاران ‏سبز (1391ش)، قرن گلهای فراموشم مکن (1394ش) و شکوه شعر (1397ش) به خوانندگان عرضه شدند که معرف پویایی او در عرصه ‏ادبیات ارمنی  و نشانگر روند تحول شعر او در حدود پنج دهه سخن سرایی است. ‏

آلمین همواره سخنی تازه برای گفتن دارد. موضوعات ساده و پیش پا افتاده روز تا مسائل پیچیده فرهنگی و اجتماعی و بیان احساسات ‏و عواطف درونی در آثار او بازتاب یافته است. ‏

سـورِن آساتوریـان (1916ـ1991م)، نویسنـده ارمنی تبار ایرانی، در پیشگفتار کتاب و نور پدید آمد او مـی نویسد: « در نوآوری ‏آلمیـن طراوتی موفقیت‌آمیز وجود دارد. واژه‌های او وکاربرد بجای آنها (خواننده را) به اندیشـه وا مـی دارد. سبـک نگارش او قـوی است و می‌توان ‏گفت آلمینی است. مانند خیشی که قلب زمین را می شکافد، می درخشد و زنگ نمی زند. زبانش شاعرانه اسـت، با این وصـف، او را به ‏آهنـگری جـوان تشبیـه می کنـم که واژه هـای گداختـه را از کـوره در مـی آورد، با ضربـه های پتـک می‌کوبد و به آنها شکل می دهد، مفهوم می ‏بخشد و این در پیشرفت زبانی او چشمگیر است. کفه ترازوی شعر آلمین سنگین است». ‏

آرام آنتونیان ـ آرماند (1915ـ 2008م)، شاعر ارمنی ایرانی، که واپسین سال های عمر را در امریکا گذراند، در 1991م / 1370ش در نامه ای  به آلمین نوشته است: «کتاب تو را چند بار خوانده و… خسته نشده ام. قلم زنان هم سن و سال تو کاش می دانستند که شعر ‏چیست و چگونه باید سرود. گو اینکه این آموختنی نیست … ‏

آلمین عزیز، اشعارت ـ تقریباً همه ـ  در سطح خوبی هستند، خیلی به دلم می نشینند، بی پیرایه، صمیمی، گیرا، افسونگر و سرشار از ‏تازگی‌اند. سبک و زبانت از آن خودت است، استعداد آن را داری که با اندک زیاد بگویی، چیزی که دشوار است … قلمت پربار باد. ‏موفقیت های تازه تر و شور بی پایان آفرینندگی برایت آرزومندم. شیرمادر حلالت باد، زنده باشی…».‏

آثار آلمین در مطبوعات ارمنی زبان در ایران، ارمنستان و دیگر نقاط جهان انتشار می یابند. او عضو کانون نویسندگان ارمنستان و ‏آرتساخ (قراباغ) است.   ‏

عشق آلمین به زبان مادری و ضرورت آموزش آن به نوباوگان ارمنی او را به سوی حرفه آموزگاری کشاند. او 35 سال در مدارس ‏ارمنیان تهران به آموزش زبان و ادبیات ارمنی به دانش آموزان نوجوان پرداخته و به پرورش آنان با فرهنگ قومی و ملی همت ‏گماشته و این کار را رسالتی برای خود شمرده است، رسالتی برای تحکیم مبانی هویت فرهنگی در نسل نوخاسته ارمنی. آلمین چند بار در ارمنستان، در دوره های بازآموزی زبان و ادبیات، ویژه مدرسان زبان ارمنی، شرکت جسته و دستاوردهای آنها را در حرفه خود به کار گرفته است.‏

آلمین در 1379ش به پاس فعالیت های فرهنگی و ادبی، به دریافت نشان مسروپ ‏ماشتوتس از حوزه دینی ارمنیان در کیلیکیه، یکی از دو مرکز دینی ارمنیان، مفتخر شد. این نشان که به نام پدیدآورنده الفبای ارمنی است برترین نشان فرهنگی حوزه دینی ‏کیلیکیه است. ‏

آلمین شاعری متعهد است و بر این باور است که هنر نویسنده و شاعر باید در خدمت مردم و میهن، در خدمت همنوعان باشد. او می گوید در جوامع ارمنی بیرون از سرزمین مادری، معلم و نویسنده باید متعهد و مدافع فرهنگ خویش باشند، رسالت معلم و نویسنده ‏ارمنی باید در راستای حفظ هویت فرهنگی جامعه خود باشد، جامعه ای که به طور طبیعی در معرض تهاجم فرهنگ غالب است. ‏

آلمین در تهران زندگی می کند و همسر و دو فرزند دارد. تازه های شعر او همواره در صفحه ادبی روزنامه ارمنی‌زبان آلیک بازتاب می‌‏یابد. ‏

سه قطعه شعـر از آثار آلمیـن

ترجمه ادوارد هاروطونیانس

 دلم خواهد…‏

دلم خواهد شبی آرام و خاموش ‏

نشینم با تو، تنها رو به رویت،

بخار دلپذیر قهوه تلخ                           ‏

به آرامی درآمیزد به بویت.           ‏

به آهنگی خیال‌انگیز با هم

به رؤیاهای شیرین دل سپاریم، ‏

ز رمز و راز شعر و عشق گوییم،

به گل گفتن همه شب را سر آریم.‏

دلم خواهد شبی آرام و خاموش

‏نشینم رو به رویت، دست در دست،

به همدیگر چنان نزدیک باشیم ‏

که از عطر نفس‌هایت شوم مست. ‏

2007م

 روستا

صاحبان اصلی‌اش دیری است زینجا رفته‌اند،

چشم چشمه گشته خشک و پرغبار،

برج ناقوس کلیسا نیست پا بر جا دگر،               ‏

بیدی استاده است غمگین در کنار جویبار.                 ‏

جاده‌ای سربر کشیده از درون روستا

می‌رود ، گم می‌شود در دوردست.‏

می‌رسد اکنون به گوشم گویی از آن سال‌ها

بانگ و غوغای عروسی با صدای باد مست.‏

روز و شب خیل سپیداران همه در پیچ و تاب،

لیک از آوایشان گوشی نمی‌یابد نصیب،

کشتزاران طلایی موج زن در دست باد، ‏

غافل از فردای خویش و ضربه داسی مهیب.‏

گوسفندان، بره ها دلتنگ بع بع می‌کنند،

‏ ناله‌ها بر می‌شود از سینهگوساله‌ها.                ‏

رفته‌اند و نیستند آنان دگر، بیهوده است ‏

این فغان‌ها، مویه‌ها و ناله‌ها. ‏

رفته‌اند و مانده از آنان به روی تپه‌ای

یادبود رفتگانشان، گورهای بی‌شمار،

روی هر سنگی حروف پرصلابت، بی‌زوال ـ

این نماد قرن‌ها اندیشه‌های ماندگار.‏

روستا را دسترنج نسل های پرتلاش ‏

می‌گذارم باز تنها با غم و دردش به جای،        ‏

راه‌های دور می‌خوانندم و همراه‌ها ـ       ‏

مردم من، بی‌شکست و دیرپای.‏

1991م

زیارت

لطفاً اینجا کفش‌ها را بر کَنید، ‏

تا سبک خوابی کنار در کنند،

تا فضای خانه را گل‌های فرش

با صفای خود مصفاتر کنند.

آخر آنجا دختری کوچک به ناز ‏

پای بر گل‌های قالی می‌نهد، ‏

از نفس‌هایش که چون بوی گل است

شعرها در خاطر من می‌دمد.‏

پرتوَش بر تن به جای پیرهن،

نور می‌پاشد چو مهر تابناک،

کفش‌هاتان را کنار در نهید،

زایریم اینجا همه با قلب پاک. ‏

‏                    1992م 

فصلنامه فرهنگی پیمان شماره 90-89 

سال بیست و سوم  |پاییز و زمستان 1399 | 214 صفحه
در این شماره می خوانید:

دودمـان اوربلیـان بانی فرهنگ و تمدن نواندیش ارمنی

نویسنده: آرپي مانوکيان فصلنامه فرهنگی پیمان شماره 90-89  سپاهيان سلجـوقي در سال‌هاي نخست سدة دوازدهم ميلادي از مرزهاي قفقاز عبور کردند. آنان، که مردماني جنگجو و...

ارمنیان کریمه (بخش اول)

نویسنده:شاهن هوسپيان فصلنامه فرهنگی پیمان شماره 90-89  اشاره شبه جزيرۀ کريمه(1) با مساحت 27,000کيلومتر مربع در شمال درياي سياه قرار دارد و با يک باريکه به نام پرکوپ(2)...

گونه شناسـی کلاه خودهای اورارتویـی معرفی دو نمونه در موزه های بنیاد مستضعفان

نویسنده:مجيد حاجي‌تبار(1)/  ميترا حاجي(2) فصلنامه فرهنگی پیمان شماره 90-89  اشاره اطلاعات اندکي از شکل‌گيري دولت اورارتو در آخرين سده‌هاي هزارة دوم پيش از ميلاد و...

توانایـی مـن بیشتـر از ناتوانـی مـن است

گفت و گو با زاروهي باتويان، وزيرکار و امور اجتماعي ارمنستاننویسنده:گريگور قضاريان فصلنامه فرهنگی پیمان شماره 90-89 اشارهماري کوري(1)، مادر ترزا(2)، ديانا آبکار(3) و...

نگاهی به زندگی و آثار علمی پروفسور گئـورک قـرهپتیان

نویسنده:آرميک نيکوقوسيان فصلنامه فرهنگی پیمان شماره 90-89  اشاره فصلنامة پيمان پرداختن به مشترکات فرهنگي، اجتماعي و علمي ايرانيان و ارمنيان را رسالت خود مي‌داند و در...

آناهیت توپچیان

نويسنده و هنرمند مردمي ارمنستاننویسنده:دکتر قوام‌الدين رضوي زاده فصلنامه فرهنگی پیمان شماره 90-89  در خانه و موزة سرکيس پاراجانيان(1) واقع در شهر ايروان، غرفه‌اي از...

یروانـد مانـاریـان

از اراک تا ايـرواننویسنده:رافي آراکليانس فصلنامه فرهنگی پیمان شماره 90-89     برخي شخصيت‌ها طي سال‌هاي فعاليتشان به نوعي نماد اجتماعي تبديل مي‌شوند. اين نماد به ذهن ما...

گئـورگ آساتـوریـان

از زمين فوتبال تا حوزة ادبياتنویسنده: آرا اوانسيان فصلنامه فرهنگی پیمان شماره 90-89  به بهانة انتشار ترجمة ارمني کتاب  زيبا صدايم کن اثر فرهاد حسن زاده در ايروان ياد و...

رونمایی از کتاب تویی خواب شیرین من در دانشگاه دولتی ایروان

نویسنده:ادوارد هاروطونيانس فصلنامه فرهنگی پیمان شماره 90-89  زندگي‌نامة  مختصر آرمنوش آراکليان    آرمنوش آراکليان، فعال فرهنگي و اجتماعي، مترجم و حسابدار حـرفه‌اي، در 9...