|
اشاره فرهنگ و هنر نشانۀ هویت جامعه است. وجود مراکز فرهنگی در هر محله ای، علاوه بر اینکه می تواند مانع گرایش جوانان به آسیب ها و ناهنجاری های اجتماعی شود، می تواند با برنامه ریزی مناسب زمینۀ کشف و پرورش استعدادها را نیز در حوزه های مختلف فرهنگی و هنری فراهم آورد. ضرورت توسعۀ فرهنگی در کلان شهری چون تهران شهرداری را برآن داشت تا علاوه برخدمات عمرانی ارائۀ خدمات فرهنگی را نیز در برنامه های کاری خود قرار دهد. به منظور توسعۀ فرهنگ و هنر درجامعه و ارتقای فرهنگ شهرنشینی، در 1375ش، سازمان فرهنگی ـ هنری شهرداری تهران، در قالب سازمانی وابسته به شهرداری، رسمیت یافت. این سازمان ادارۀ فرهنگ سراها، خانه های فرهنگ، کتابخانه ها و نگارخانه های مناطق بیست و دوگانۀ شهر تهران را به عهده دارد. فرهنگ سرا مکانی است که در آن فعالیت فرهنگی صورت می گیرد. در فرهنگ سراها، زمینه هایی برای آموزش وتولید محصولات گوناگون فرهنگی، اجتماعی و هنری فراهم آمده است. در تهران، تلاش شده تا در هر منطقۀ شهرداری یک فرهنگ سرا ایجاد شود. هدف از تشکیل فرهنگ سرا ایجاد محیطی مناسب برای پرورش ذوق و استعداد شهروندان، به ویژه، جوانان در زمینه های مختلف هنری، ورزشی و دیگر فعالیت های فرهنگی و اجتماعی است. از مهم ترین کارکردهای فرهنگ سراها غنی سازی اوقات فراغت شهروندان است. افراد بخشی از زندگی روزمرۀ خود را در این مراکز می گذرانند و با گفت وگو، درمورد موضوعات مختلف به تبادل تجربه ها، علایق وآگاهی های خود می پردازند. فرهنگ سراها براساس شیوۀ فعالیت به سه گروه تقسیم شده اند:
فرهنگ سراهای شخصیت محور شامل فرهنگ سراهای کودکان، نوجوانان، دختران، بانوان و سالمندان؛ فرهنگ سراهای محتوا محور شامل فرهنگ سرا های اندیشه، انقلاب، قرآن، ملل، تیره ها (اقوام)، هنر و… ؛ و فرهنگ سراهای نهاد محور شامل فرهنگ سراهای خانواده، مدرسه و شهر است. امروزه، پس ازگذشت دو دهه، فرهنگ سراها، به یکی از ارکان مهم آموزش فرهنگ شهروندی، جهت دهی شهروندان به سمت ارتباطات اجتماعی و فردی مناسب تر و به بستری مناسب برای فعالیت های فرهنگی و ارتقای سطح آگاهی عموم تبدیل شده اند. |
|
آشنایی با فرهنگ سرای ارسباران فرهنگ سرای ارسباران را شهرداری تهران در پاییز 1374ش، در زمینی به مساحت 2,800 مـتـرمربـع بـا زیـربنـای 1,800 مترمربع افتتاح کرد. این فرهنگ سرا، که از مهم ترین فرهنگ سراهای تهران و از مراکز تأثیرگذار در عرصۀ فرهنگ و هنر است، در ضلع جنوبی منطقۀ سه شهرداری، در محلۀ سیدخندان، خیابان جلفا ـ ارسباران واقع شده است. فرهنگ سرای ارسباران با دارا بودن باشگاه های تخصصی فیلم، عکس، هنرهای تجسمی، ادبی، معماری، موسیقی و صنایع دستی و واحدهای روابط عمومی، امور اجتماعی، آموزش، کتابخانۀ تخصصی، نگارخانه و تالار های نمایش و همایش در سطح محله ای، منطقه ای و بین المللی فعالیت می کند. یکی از مهم ترین بخش های این فرهنگ سرا کتابخانۀ تخصصی هنر با مساحتی بالغ بر سیصد مترمربع است که دو تالار برای مطالعه و هجده هزار جلد کتاب به زبان های فارسی و لاتین در زمینه های متنوع هنری (معماری، نقاشی، گرافیک، سینما، تئاتر، مجسمه سازی، سفالگری و…)، ادبیات، تاریخ، روان شناسی و … دارد. نشریه های مختلف فرهنگی ـ هنری نیز هر روز در اختیار اعضا قرار می گیرد و اعضا می توانند از طریق اینترنت به کتاب های موجود در مخزن دسترسی پیدا کنند. فرهنگ سرا همچنین دارای بخش هایی گوناگون همچون«تالار هنر»، با ظرفیت 288 صندلی؛ « تالار هنر تجربه»، با ظرفیت 45 نفر؛ و « تالار کوچک»، با ظرفیت چهل نفر؛ است. در این تالارها فعالیت هایی از قبیل نمایش فیلم، برگزاری همایش و نشست های تخصصی، تمرین ها و اجراهای تئاتر و موسیقی، کارگاه های آموزشی و … صورت می گیرد. فرهنگ سرای ارسباران دارای سه نگارخانه با ظرفیت نصب چهل، شصت و هفتاد تابلوست. نگارخانه های ارسباران به دلیل برپایی نمایشگاه های سالانۀ مربوط به حوزۀ هنرهای تجسمی، نشست ها و کارگاه های تخصصی جزو نگارخانه های فعال و پرکار تهران هستند. واحد آموزش فرهنگ سرا، با بهره گیری از استادان و مربیان برجسته، دوره های آموزشی تخصصی و فوق تخصصی هنر را در رشته های نگارگری، طراحی قالی، تذهیب، خوش نویسی، نقاشی، قصه نویسی، موسیقی، طرح ریزی و … به صورت فصلی برگزار می کند. فرهنگ سرای ارسباران دارای گروه کُر و ارکستر نیز هست که رهبری آن را سِرژیک میرزائیان بر عهده دارد. وی تاکنون کنسرت های فراوانی در جشنواره های فرهنگی ـ هنری برج میلاد، صدا و سیما، فرهنگ سراهای ارسباران و نیاوران، موزۀ انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، تالار رودکی و تالار وحدت برگزار کرده است.
فرهنگ سرای ارسباران یکی از مراکز مهم فرهنگی در کلان شهر تهران است که در یکی از محلات ارمنی نشین قرار گرفته. رهبر گروه کُر آن نیز ارمنی است. این فرهنگ سرا از زمان آغاز به کار خود به مناسبت های گوناگون همکاری هایی با مراکز فرهنگی ارمنی داشته. هدف این همکاری برپایی برنامه هایی برای شناساندن ارمنیان به شهروندان تهرانی بوده است. مجموعه عوامل فوق انگیزه ای شد برای فصلنامۀ پیمان تا همگام با رسالت خویش در شناساندن اشتراکات ایرانیان و ارمنیان و معرفی دستاوردهای این دو ملت به یکدیگر، گفت و گوهایی را با رئیس فرهنگ سرای ارسباران، آقای دکتر محسن سلیمانی و رهبر گروه کُر و ارکستر فرهنگ سرا، آقای سِرژیک میرزائیان، ترتیب دهد که در ادامه این گفت و گوها تقدیم خوانندگان می شود. همچنین، لازم به ذکـر است که برای تهیـۀ این گزارش از تارنماهـای فرهنـگ سرای ارسباران و سازمـان فرهنگی ـ هنری شهرداری تهران نیز استفاده شده است. گفت وگو با دکتر محسن سلیمانی، رئیس فرهنگ سرای ارسباران دکتر محسن سلیمانی دارای مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد گرافیک و دکترای تاریخ تطبیقی و تحلیلی هنر اسلامی است و فعالیت های علمی و پژوهشی فراوانی نیز در زمینۀ هنرهای تجسمی، گرافیک، عکاسی و خط نستعلیق داشته است. این فعالیت ها شامل برگزاری ده ها نمایشگاه انفرادی و جمعی، تألیف و ویرایش علمی کتاب و مقاله، تدوین برنامه های آموزشی و طراحی، خلق و ثبت آثار هنری است. دکتر سلیمانی پیش از ریاست فرهنگ سرای ارسباران مدیر هنرهای شهری و رئیس ادارۀ نقاشی دیواری سازمان زیبا سازی بود. وی در اواخر 1395ش از سوی رئیس سازمان فرهنگی ـ هنری شهرداری در مقام مدیر فرهنگی ـ هنری منطقۀ سه و رئیس فرهنگ سرای ارسباران منصوب شد. گریگور قضاریان: لطفاً در مورد تاریخچه و سابقۀ فعالیت های فرهنگ سرای ارسباران برای خوانندگان توضیح دهید .  گفت و گوی گریگور قضاریان با دکتر محسن سلیمانی،رئیس فرهنگ سرای ارسباران ■ دکتر محسن سلیمانی: تاریخ افتتاح این فرهنگ سرا به سال 1374ش بر می گردد. در آن زمان، این فرهنگ سرا را شرکت توسعۀ فضاهای فرهنگی شهرداری تهران افتتاح کرد. فعالیت این فرهنگ سرا از ابتدا در زمینه های متعدد فرهنگی و هنری بوده و توانسته است تا به امروز نیز در این زمینه ها فعالیت مستمر داشته باشد. این فرهنگ سرا به منزلۀ فرهنگ سرای هنر نیز شناخته می شود و از همان ابتدا خانه ای شد برای حضور بسیاری از هنرمندان. هنرمندان بزرگی از همۀ رشته ها در اینجا حضور پیدا کرده اند. در کنار این هنرمندان، جوانان، نوجوانان و دانش آموزان بسیاری نیز بخشی از سال های زندگی خود را اینجا گذرانده اند و امروزه شاهد هستیم که همان جوانان دیروز هنرمندان بزرگی هستند. موسیقی دان ها،کارگردان های سینما و هنرمندان تجسمی بسیار خوبی داریم که در این فرهنگ سرا رشد پیدا کرده اند. : وجه تمایز و ویژگی فرهنگ سرای ارسباران در مقایسه با دیگر فرهنگ سراها در چیست؟ ■: از ویژگی های فرهنگ سرای ارسباران، که با تلاش بسیاری از همکاران ما چه در سال های گذشته وچه امروز شکل گرفته، قسمت های تخصصی آن است؛ برای مثال، کتابخانۀ تخصصی ارسباران از معدود کتابخانه های تخصصی در سطح شهر تهران است که به حوزۀ هنر تعلق دارد. شاید، بتوانیم بگوییم که یکی دانشگاه هنر دارای کتابخانۀ تخصصی در این حوزه است و دیگری این فرهنگ سرا. البته، کتابخانه های عمومی بسیاری هستند که بخشی را به هنر اختصاص داده اند ولی دارای منابعی همانند کتابخانۀ ارسباران نیستند. به دلیل وجود همین کتابخانه است که اینجا تبدیل به مرکزی برای مطالعات و پژوهش های هنرمندان شده است. از دیگر ویژگی های این فرهنگ سرا داشتن بخش تخصصی گالری کودک است. گالری یا نگارخانه بار هنری دارد و ما در سطح شهر تهران چنین نگارخانۀ اختصاصی کودک نداریم. به جرئت می توانم بگویم که جزو اولین مراکزی هستیم که آثار کودکان و آثار بزرگانی را به نمایش می گذاریم که در زمینۀ موضوعات مربوط به کودک فعالیت می کنند. اما جدای از تمامی رشته های هنری، که در اینجا بر روی آنها کار می کنیم، شاید بتوانم بر رشتۀ موسیقی تأکید بیشتری داشته باشم. حضور فعال موسیقی در این فرهنگ سرا مدیون زحمات استادان سرشناسی است که با گروه های متعدد ما کار می کنند. اگر از اهالی موسیقی بخواهید که خانه یا پایگاه ممتازی را در حوزۀ موسیقی نام ببرند شک نکنید که فرهنگ سرای ارسباران جزو اولین هاست. یکی از بخش های موسیقی ما، که شاید جزو اولین گروه های خوبی است که در تهران پا گرفت و خدا را شکر سال هاست به فعالیت بی وقفۀ خود ادامه داده، گروه کُر ارسباران است. این گروه، که یک گروه ارکسترال هم دارد، به همت و با تلاش آقای سِرژیک میرزائیان پا گرفته. میرزائیان از موسیقی دان ها، آهنگ سازان و نوازندگان خوب کشورمان است و با همت و سعی فراوان توانسته این گروه را به جامعۀ هنری در کل ایران معرفی کند. همه این گروه را می شناسند. البته، فعالیت های آقای میرزائیان فقط به گروه کُر و ارکسترال ختم نمی شود. ایشان عهده داربرنامه های گوناگون آموزشی در زمینۀ موسیقی در این فرهنگ سرا هستند. به علاوه، گروه کُر و ارکسترال ایشان در تالار های مختلف از جمله تالار وحدت کنسرت های بسیاری برگزار کرده است. در بین شخصیت های سرشناس هنری، که در این فرهنگ سرا مشغول به فعالیت اند، آقای میرزائیان از هنرمندان شاخص ما هستند. اما علاوه بر حضور استادان هنر، مهم ترین وجه تمایز فرهنگ سرای ارسباران حضور فعال مخاطبان و شهروندان است. منظورم این است که حضور شما عزیزان اینجا را متفاوت کرده وگرنه فرهنگ سرای ارسباران مثل سایر فرهنگ سراهای تهران یک ساختمان است با تعدادی افراد و همکارانی که در اینجا کار می کنند. در اینجا، تفاوت دیگری هم هست اینکه همکاران ما با عشق و علاقه کار می کنند. پس حضور استادان سرشناس هنر، مردم عزیز و همکاران ما، که عاشقانه فعالیت می کنند، از جمله وجوه تمایز این فرهنگ سراست.  دیوار بزرگان : استادان سرشناس هنر بیشتر در چه زمینه هایی فعالیت دارند؟ ■: ما در این فرهنگ سرا افتخار همکاری با استادان هنرشناس در بیشتر زمینه های هنری را داریم. از رشته های هنرهای تجسمی گرفته تا موسیقی، خطاطی، تئاتر و … ؛ برای مثال، در زمینۀ خوش نویسی اگر بخواهم نام ببرم، می توانم به استاد میرزاخانی، استاد شیرازی، استاد کابلی و خیلی از بزرگان دیگر اشاره کنم یا در زمینۀ موسیقی استاد علیزاده، استاد طلایی و همشهری بروجردی ام، استاد بزرگ، لوریس چکناوریان، را می توان نام برد که اینجا در واقع خانۀ خودشان است. ما در این فرهنگ سرا یک دیوار یادگیری و یادبود داریم که نامش را گذاشته ایم «دیوار بزرگان». بر روی این دیوار عکس بزرگان هنر ما و یادبود آنهاست. به قول الهی قمشه ای اینجا معبد عشق است. اگر این نگاه را نسبت به این مرکز داشته باشیم، طبیعتاً اینجا متمایز می شود.این خود انگیزه ای است برای ما که بیشتر بتوانیم خدمت رسانی کنیم. : دلیل این همه جاذبۀ فرهنگ سرای ارسباران را در چه می بینید؟ ■: دلیل این جاذبه عشقی است که ما داریم، فضای پرمهری است که در بین همکاران وجود دارد، علاقه ای است که همکاران ما به کارشان و به بزرگان اهل هنر دارند، علاقه ای است که بزرگان هنر به این مکان دارند. دلیل خاصی وجود ندارد. در سطح شهر تهران 34 فرهنگ سرا داریم. از نظر وسعت فرهنگ سرای ارسباران شاید در مقایسه با برخی از فرهنگ سراهای دیگر کوچک تر هم باشد اما ما اینجا را معبد عشق خود می دانیم، خانه ای می دانیم برای هنرمندان و پایگاهی برای شهروندان تهرانی، از جمله اهالی محل خودمان در منطقۀ سه و ازهمه مهم تر خیابانی که در آن واقع شده ایم، خیابان جلفای ارسباران. اینجا خانۀ اهالی این منطقه است. شهروندان عزیز می توانند بدون دغدغه در این مرکز حضور پیدا کنند و فرزندان عزیزشان را به این فرهنگ سرا بیاورند. ما بحث آموزش را نیز به طور جدی در این مرکز پیگیر هستیم. شعار ما در این فرهنگ سرا این است: «فرزندانتان را در کنار بچه های خودمان آموزش می دهیم». ما این نگاه را به بچه های شهروندانمان داریم. من خودم، پسرم را در کلاس های اینجا نام نویسی کرده ام.  حضور استاد لوریس چکناوریان در نمایشگاه تجلیل از بزرگان هنری : لطفاً مختصری دربارۀ نحوۀ فعالیت ها، برنامه ریزی و اهداف این فرهنگ سرا توضیح دهید. ■: ما در اینجا هدف های تعریف شدۀ خودمان را داریم. اهداف کوتاه مدت فصلی؛ اهداف میان مدت، که سالانه برنامه ریزی می شوند و اهداف بلند مدت در مورد زیرساخت ها و آینده. همانند بسیاری از فرهنگ سراهای دیگر ما در این فرهنگ سرا نیز کارشناسان تخصصی خودمان را داریم؛ همکارانی که هر کدامشان در رشته های هنری تحصیل کرده و تخصصی در رشتۀ هنری خود دارند؛ برای مثال، در بخش سینما همکارانی داریم که فارغ التحصیل سینما هستند و در رشتۀ تئاتر کسانی که فارغ التحصیل رشتۀ تئاترند. در بخش های موسیقی و هنرهای تجسمی و بخش های مختلف فرهنگی هم وضع به همین منوال است.کارشناسان ما پیشنهادهای خود را ارائه می دهند و این پیشنهادها در شورای معاونان مطرح و عملیاتی می شود. دربارۀ اهداف بلندمدت و برنامه های راهبردی تأکید ما بیشتر بر روی کودکان است چون اعتقاد داریم که آنان آیندۀ ما و مخاطبان اصلی ما هستند. غیر از دوره ها و کارگاه های آموزشی در این فرهنگ سرا نشست های تخصصی هم برگزار می کنیم، نشست ها و سخنرانی هایی دربارۀ مسائل جامعه شناسی، روان شناسی و مسائل روز جامعه مطابق با نیاز مخاطبان. این فرهنگ سرا به دلیل حسن شهرت خود دارای شبکۀ وسیعی از ارتباطات است. به دلیل همین حسن شهرت همایش هایی نیز اینجا برگزار می شود؛ برای مثال تاکنون هفته های فرهنگی خیلی از کشورها از جمله ارمنستان را دراین فرهنگ سرا برگزار کرده ایم. بخش بین الملل ما در کنار بخش های دیگر فرهنگ سرا بخش فعال و پویایی است. : بیشتر مراجعه کنندگان به این فرهنگ سرا از چه قشری هستند؟ ■: طبق آمار بیشترین مراجعه کنندگان ما دانشجویان هستند، یعنی جوانان. ما برای ارتقای سطح کیفی این جوانان برنامه ریزی هایی داریم. جوانانی داشته ایم که در کلاس های آموزشی ما شرکت می کردند. این جوانان بعدها وارد دانشگاه و در رشته های هنری فارغ التحصیل شدند و به مدارج بالای دانشگاهی دست یافتند. برخی از آنان هم اکنون، در این فرهنگ سرا به تدریس مشغول اند. : نحوۀ حضور شهروندان در این فرهنگ سرا به چه صورت است؟ برای شرکت در برنامه ها و فعالیت های اینجا باید به عضویت فرهنگ سرا در آیند یا صرفاً به منزلۀ شهروند و ارباب رجوع در برنامه ها شرکت می کنند و رابطۀ موقتی با فرهنگ سرا ایجاد می کنند؟ ■: ما در این فرهنگ سرا کانون های مردمی داریم. اینها بخش های مردم نهاد ما هستند. شهروندان علاوه بر اینکه عضو می شوند خودشان فعالیت های این کانون ها را برنامه ریزی می کنند. افزون بر این کانون ها بخش های تخصصی یا باشگاه ها را داریم که شهروندان عزیز می توانند عضو شوند و برای آنان برنامه های هفتگی برگزار می کنیم. از جمله در باشگاه فیلم تهران، که از قدیمی ترین باشگاه های فیلم است، هر یکشنبه فیلم های روز تهران اکران و نقد می شود. باشگاه های متعدد دیگری هم داریم: باشگاه ادبی، باشگاه موسیقی و … . اینها اعضای دائمی خودشان را دارند و ارتباط مستمری با فرهنگ سرا و این مخاطبان وجود دارد. افرادی هم هستند که از برنامه ها و کلاس های ما مطلع شده اند و در این فعالیت ها شرکت می کنند که از این طریق هم می توانند جذب کانون های ما شوند. فعالیت باشگاه ها زیر نظر فرهنگ سرای ارسباران است که برنامه های هفتگی و ماهیانۀ خود را دارند. شهروندان عزیز می توانند هم به منزلۀ گرداننده هم به منزلۀ مخاطب در این فعالیت ها حضور داشته باشند.  مراسم بزرگداشت نژادکشی ارمنیان در فرهنگ سرای ارسباران،با حضور رئیس موزه نژادکشی ارمنستان،هایک دمویان و سفیر وقت جمهوری ارمنستان در جمهوری اسلامی ایران،جناب آقای گریگور آراکلیان و جمعی از مسئولان جامعه ارمنی : رسالت فرهنگ سراها و در این میان، جایگاه فرهنگ سرای ارسباران چیست؟ ■: فرهنگ در هر برهه ای از زمان وجود دارد. فرهنگ در واقع برگرفته از آیین، مذهب، سنت، هنر، زبان و بسیاری از مؤلفه های دیگر است که جمیع آنها را به منزلۀ فرهنگ می شناسیم. حضور فرهنگ سراها برای رونق دادن به اصالت و ویژگی خاص فرهنگ است. ما در شهری زندگی می کنیم که در آن بسیاری از مردم با فرهنگ های قومی و مذاهب متعدد در کنار هم زندگی می کنند. در کنار مردمی زندگی می کنیم که از لحاظ وضعیت مالی متفاوت هستند. تفاوت ها بسیار است و ما باید راه و روشی برای این تفاوت ها و شهروندانمان مشخص کنیم. فرهنگ سراها طبق اساسنامه و اهداف مشخص سازمان فرهنگی ـ هنری شهرداری تهران فعالیت می کنند. برخی از فرهنگ سراها بر روی مؤلفه های خاصی از فرهنگ تأکید بیشتری دارند. در فرهنگ سرای ارسباران، مؤلفۀ هنر پررنگ تر از دیگر مؤلفه هاست. : چه برنامه ریزی هایی برای آینده دارید؟ ■: همۀ ما در دنیایی زندگی می کنیم که به طور دائم در حال تغییر است، دنیایی که به طور مستمر با طرح ها و افکار نو مواجه است. ما نیاز داریم که خودمان را به روز کنیم. در این فرآیند به روزشدن، لازم است که طرح های جدید را اجرا کنیم، برنامه های جدید داشته باشیم. اگر کانون ها و باشگاه های ما مطابق با نیاز جامعه و نیاز مخاطبان تغییر نکند و به روز نشود طبیعتاً مخاطبانمان را از دست خواهیم داد. اما در حین این تغییرات و به روز شدن ها مقولۀ فرهنگ و هنر و کودک و نسل جوان را به فراموشی نمی سپاریم و بر روی این بخش سرمایه گذاری می کنیم. :آقای دکتر، فرهنگ سرای شما تقریباً در یک محلۀ ارمنی نشین واقع شده. رهبر گروه کُر شما، آقای میرزائیان، یک ارمنی است. فرمودید که هفتۀ فرهنگ ارمنستان را نیز در این فرهنگ سرا برگزار کرده اید. در گذشته، چندین برنامه با همکاری تشکل های ارمنی تهران در این فرهنگ سرا اجرا شده است. یکی از مراکز فرهنگی ارمنیان هم در همسایگی دیوار به دیوار این فرهنگ سرا وجود دارد. نظر شما دربارۀ ارمنی ها چیست؟ ■: ارمنیان در ایران جزو بهترین اقلیت ها هستند. وقتی بحث هنر پیش می آید، سخن از موسیقی و نقاشی و …، ارمنیان به ذهنم می آیند. من زمانی پژوهشگر بودم. در زمینۀ خط و رسم الخط، وقتی بحث تاریخی خط به میان می آید، نگاهم به ارمنیان معطوف می شود. دوستان بسیاری بین ارمنیان دارم. هر وقت صحبت از ارمنی می شود یک گل در ذهنم مجسم می شود. من به جز خوبی چیز دیگری از ارمنیان ندیدم. :سپاس فراوان از وقتی که برای این گفت و گو در اختیار فصلنامۀ پیمان قرار دادید. گفت و گو با سِرژیک میرزائیان، رهبرگروه کُر و ارکستر فرهنگ سرای ارسباران سِرژیـک میـرزائیان، آهنـگ ساز، رهبـر کُـر، رهبـر ارکستر، پژوهشگر و مـدرس دانـشـگاه، در 1350ش در تـهـران در خانواده ای اهل هنر و موسیقی متولد شد. در مراسم و میهمانی های ارمنیان، طبق سنـت، کسانـی که خوش صـدا هستنـد سرمیز شام آواز می خواننـد. سِرژیک هم به گفتـۀ خود به دلیـل صدای شیـرین و دلنشینش آواز خـواندن را از نوجوانـی در محیط خانواده و بستگان آغاز کرده است. او از ده سالگی به تشویق والدین و به ویژه، با پیگیری های مادرش شروع به نواختن پیانو کرد. در شانزده سالگی، به عضویت گروه کُر انجمن فرهنگی ـ هنری ارامنۀ چهارمحال (تهران) به نام اورارتو به رهبری ژورا میناسیان در آمد. در آن زمان، آندره آرزومانیان نوازندۀ پیانو این گروه بود اما به دلیل مشغلۀ فراوان فرصت چندانی برای حضور در جلسات تمرین گروه نداشت. بنابراین، میناسیان، که از استعداد سِرژیک در نواختن پیانو خبر داشت، به او پیشنهاد کردکه نوازندگی پیانوی گروه را بر عهده گیرد. سِرژیک با قدردانی و سپاس فراوان از میناسیان یاد می کند زیرا به گفتۀ او میناسیان نقشی مهم در اعتلا و تقویت استعداد موسیقی او داشته است. میناسیان حتی این فرصت را برای سِرژیک ایجاد کرد که آوازهایی را که وی در 22ـ23 سالگی سروده بود به روی صحنه برد و در گروه کُر اورارتو، خواننده شود. درواقع، میناسیان عرصه را برای پیشرفت سِرژیک باز کرد. سِرژیک جوان، که تشنۀ دانش موسیقی بود و در آرزوی پیشرفت، تصمیم گرفت تا به ارمنستان رود و در دانشگاه ارمنستان، در رشتۀ موسیقی تحصیل کند. اما در آن زمان ارمنستان تازه استقلال یافته بود و اوضاع آنجا چندان مساعد نبود. در نتیجه، سِرژیک در ایران ماند. پس از نزدیک به شش سال همکاری با گروه کُر اورارتو میرزائیان شروع به همکاری با دیگر گروه ها کرد. یک سال در گروه کُر سوان، در مجموعۀ فرهنگی ـ ورزشی آرارات، به رهبری استاد گورگِن موسسیان؛[1] دو سال در گروه کُر نارک، به رهبری استاد تیگران سوکیاسیان؛ یک سال در گروه کُر نِرسِس شنورهالی، به رهبری استاد بانو هراچوهی ماکاریان خوانندۀ گروه بود. از آنجایی که سِرژیک آرزو داشت گروه کُر خود را داشته باشد، پیشنهاد تشکیل این گروه را با مسئولان فرهنگ سرای ارسباران در میان گذاشت که از با استقبال آنان روبه رو شد. وی از 1385ش رهبری گروه کُر فرهنگ سرای ارسباران را بر عهده دارد. میرزائیان طی نزدیک به سه دهه نوازندگی و خوانندگی تجربه های فراوانی در زمینۀ رهبری گروه های کُر و ارکسترال، آهنگ سازی و آواز کلاسیک کسب کرده است. وی حدود نود قطعه برای گروه کُر ساخته، در دانشگاه استاد آواز است و هم زمان پیانو، سلفژ، دشیفراژ و آواز کلاسیک نیز تدریس می کند. فرصتی کوتاه پیش آمد تا با ایشان گفت و گویی مختصر و خودمانی دربارۀ فعالیت ها و برنامه هایشان داشته باشیم که در ادامه تقدیم می شود. گریگور قضاریان: همکاری خود را با فرهنگ سرای ارسباران چگونه شروع کردید؟ ■ سِرژیک میرزائیان: هدف و برنامه ام این بود که گروه کُر خودم را داشته باشم. در 1385ش، درخواستم را مبنی بر تشکیل گروه کُر به مدیر فرهنگ سرای ارسباران ارائه دادم. مسئولان فرهنگ سرا از پیشنهاد من استقبال کردند و به تقاضای من جواب مثبت دادند و این مایۀ دلگرمی بیشتر من شد. برای این فرصت قدردان مسئولان فرهنگ سرا هستم. در ابتدا، گروه کُر را تشکیل دادم. در 1386ش، نیز گروه ارکستر را اضافه کردم. هم اکنون، گروه کُر حدود هفتاد نفر و گروه ارکستر حدود پنجاه نفر عضو دارد. خودم هم با عشق و علاقۀ فراوان رهبری این گروه را در فرهنگ سرای ارسباران بر عهده دارم. : در آثارتان موضوع یا محور خاصی را لحاظ می کنید؟ ■: تم اصلی ساخته های من مینور است. خشن است و اعتراضی. شاید، به دلیل روحیه ای است که در نتیجۀ تربیتم دارم. از همان دوران کودکی سرگذشت تلخ و برهه های غمبار تاریخ ارمنیان بر من تأثیر گذاشته، فجایعی که در طول تاریخ برای آنان رخ داده، به ویژه،نژادکشی. این مسائل تأثیر خـود را بر روی هنـر من نیز داشته. هنگامی که مخاطب ساخته های مـن را می شنـود این حـس در او ایجـاد می شـود که گویـی اتفاقـی ناگوار رخ داده است. غیـر از این موضوع در آثارم به عشق مادری، توصیف طبیعت و احساسات ملی نیز می پردازم. از اشعار شاعران ارمنـی نیز استفاده می کنـم. ولـی اصولاً در اجراهـایم از آثار متنوع ملیـت ها و اقـوام گوناگـون استفـاده می کـنم. به ویژه از آثار مردمی ایرانی، آذری، لری، کردی و … . سعی می کنم در اجراهای خود تعادل را رعایت کنم. بخشی را از آهنـگ های ایرانی اجرا می کـنم، بخشـی را از آهنگ های کلاسیک (اروپایـی) و بخشی را نیز از آهنگ های سنتی . : برنامه هایی برای آینده دارید؟ ■: سال گذشته درتالار وحدت برنامه اجرا کردم. دوسـت دارم که در تالارهای دیگر نیز برنامه هایی داشته باشم. غیر از اجـرای برنامه در تالارهـای ایـران امیـدوارم فرصتی پیدا کنـم که بتوانم به همـراه گروهم در ارمنستـان و کشورهای اروپایی نیز برنامه هایی اجرا کنم. پی‌نوشت: 1- موسیقی دان و رهبر وقت گروه کُر ارکستر سمفونیک تهران. |
فصلنامه فرهنگی پیمان شماره 83
|
