سورن آساتوریان

سورن آساتوریان در سال 1916 در قریه گارنی ارمنستان دیده به جهان گشود. او فرزند یکی از انقلابیون معروف بود که در قیام مردمی 18 فوریه 1921 ارمنستان علیه نظام پلشویکی نقش به سزایی داشت.

پس از هجوم دوباره بلشویک ها به ارمنستان، در آوریل 1921، پدر سورن همراه با افراد خانواده اش به ایران پناهنده شد و چند ماه بعد با استقبال از اعلامیه عفو عمومی دولت ارمنستان همسر و فرزندان خود را به زادگاهشان روانه کرد. ولی آنان بزودی تحت پیگرد و آزار سازمان «چکا» و نظام بلشوکی قرار گرفتند و سرانجام در سال 1925 به ایران مهاجرت کردند.

در سال 1929 پدر سورن در اثر حادثه ای بدرود حیات گفت و مسئولیت سنگین سرپرستی خانواده بر دوش مادر سورن افتاد.

سورن آساتوریان تحصیلات خود را نخست در مراغه و سپس در دبیرستان ارامنه تبریز به پایان رسانید و به تحصیل در رشیته شیمی پرداخت و در این رشته موفقیت هایی به دست آورد. بر پایه طرح های او ده ها کارخانه تولید مواد شیمیایی و صنعتی، در نقاط مختلف کشور احداث گردید از قبیل کارخانه های تولید اسید نیتریک، اسیدکلریدریک، کلر، نشاسته، گلوکز، شیشه، بلور و غیره و سورن آساتوریان چندین بار از طرف مقامات مسئول مورد تقدیر قرار گرفت.

سورن از دوران نوجوانی در کنار فعالیت های علمی به نویسندگی نیز پرداخت و داستان های کوتاه وی در روزنامه «آلیک» و ماهنامه «آرمنوهی» – نشریات ارمنی زبان تهران – به چاپ رسیدند.

آساتوریان داستانپرداز و تصویرگر ماهری است. در آثار او قهرمان داستان اغلب خود نویسنده است، ‌با نام های مختلف که دوران کودکی و نوجوانیش را، در دامان طبیعت زیبای زادگاهش و سپس در شهری که بدان مهاجرت کرده می گذراند. فقر و تنگدستی دامنگیر خانواده اوست و افراد خانواده با مشکلات فراوانی روبرو هستند. بر بالای سر این قهرمان کوچک، فرشته نگهبانی شب و روز مراقب است. این فرشته نگهبان مادر اوست که سبب دوری همسر و بعدها در نبود وی صاحب اختیار خانه است. او زنی با ایمان و آبرو، مشفق و زحمتکش است که هدف زندگیش خوشبختی فرزندانش است و می کوشد با مهر مادری رنج بی پدری فرزندان را سبکتر کند.

تندیس های سورن آساتوریان و پدر مبارزش در زادگاهشان (گارنی) ارمنستان

اولین مجموعه داستان های وی با عنوان «اشک های مادرم» در سال 1362 (1983) و مجموعه دوم به نام «لاله های زنده» در سال 1363 (1984) به زبان ارمنی در تهران منتشر شدند. کتاب دوم به دریافت جایزه بنیاد ادبی «گئورگ ملیتینه‌تسی»[1] نایل شد.

در سال 1985 چهلمین سالگرد فعالیت ادبی سورن آساتوریان در تهران برگزار شد.

سورن آساتوریان سال های متمادی رئیس انجمن نویسندگان ارمنی ایران بود و در امور اجتماعی و فرهنگی جامعه ارمنی تهران شرکت فعال داشت.

سورن آساتوریان در شهریور 1370 (هشتم سپتامبر 1991) پس از 75 سال زندگی پربار در اثر سکته قلبی در تهران بدرود زندگی گفت.

پی‌نوشت:

1- بنیاد ادبی Georg Melitinetsi در مرکز دینی ارمنیان در آنتیلیاس لبنان مستقر است. این بنیاد هر ساله به یک اثر برگزیده از آثار نویسندگان و شاعران معاصر ارمنی جایزه اهدا و آن اثر را منتشر می‌کند.